خلاصة:
متعاقب حوادث 11 سپتامبر، جامعه جهانی راه چاره مبارزه با تروریسم را در چارچوب منطق دولتمحور، توسل به زور و واکنش سرکوبگرانه دانست. اما عدم توفیق این رویکرد نشان داد که مقابله سرکوبگرانه و قهریِ صرف نسبت به تروریسم بنا به ماهیت پیچیده آن، نه تنها از کارایی برخوردار نیست بلکه عملاً به گسترش آن در قالبهای ایدئولوژیک منتهی شده است که در این چارچوب به پرسش اصلی این پژوهش رهنمون میشویم.در راستای مبارزه مؤثّر با تروریسم چه باید کرد و کدام چارچوب مؤثّر خواهد بود؟ فرضیه ای که نویسندگان در این پژوهش مدنظر دارند این است که مبارزه با تروریسم با ابتنای بر بنیانهای نظری دکترینهای شاخص روند انسانیشدن حقوق بینالملل یعنی حکمرانی مطلوب، امنیت انسانی و مسئولیت حمایت، از رهگذر توجه به ریشهها و عوامل بسترساز تروریسم میگذرد. در نهایت پژوهش حاضر نشان می دهد که نگاه معطوف به بنیانهای نظری سه دکترین، در بستر گفتمان کانتی حقوق بینالملل به مقولاتی که در بحث ریشههای تروریسم میگنجند، دورنمای موفقیتآمیزی برای مقابله با تروریسم ترسیم میکند.
ملخص الجهاز:
اما عدم توفیق این رویکرد نشان داد که مقابله قهری صرف نسبت به تروریسم بنا به ماهیت پیچیده آن، نه تنها از کارایی برخوردار نیست بلکه عملا به گسترش آن منتهی میشود که این پرسش مطرح میگردد که در راستای مبارزه مؤثر با تروریسم چه باید کرد؟نویسندگان در پی اثبات این فرضیهاند که مبارزه با تروریسم با ابتنای بر نظریههای شاخص روند انسانیشدن حقوق بینالملل یعنی حکمرانی مطلوب، امنیت انسانی و مسئولیت حمایت، از رهگذر توجه به ریشهها و عوامل بسترساز تروریسم میگذرد.
در بعد هنجاری این توسعه منجر به ارائه نسلهای مختلف حقوق بشر و تدوین، تصویب و امضای دهها سند و کنوانسیون مختلف حقوق بشری و نیز ارائه نظریههای نوین همچون حکمرانی مطلوب، امنیت انسانی و مسئولیت حمایت گشته است و در بعد ساختاری رژیمهای جهانی حقوق بشر مشتمل بر کمیتههای حقوق بشر و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کمیساریای عالی حقوق بشر، کمیسیون و شورای حقوق بشر و دیوان کیفری بینالمللی و نیز رژیمهای منطقهای حقوق بشر مشتمل بر رژیمهای اروپایی، آمریکایی و آفریقایی حقوق بشر پای به عرصه وجود نهادند.
(Amnesty International, 2013:19) کمیسیون سیاست بیرمنگام با استناد به پژوهش مرکز استیمپسون در خصوص توجه به پتانسیل ایجاد مقاومت و اثر معکوس استفاده از پهپادها در راستای مبارزه با تروریسم متذکر میشود، بر اساس این پژوهش کشتار و تلفات غیرنظامیان هرچند بسیار اندک باشد کل جامعه را خشمگین نموده و احساسات ضدآمریکایی را افزایش خواهد داد و تبدیل به ابزاری مؤثر و قوی برای جذب نیرو توسط سازمانهای تروریستی خواهد شد (47: Brooke-Holland, 2015).