خلاصة:
هدف این مقاله، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی در آموزش و پرورش» بهعنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا انجام شده و برای دستیابی به هدف مقاله، کتاب مفاتیح الحیات (آیتالله جوادی آملی، 1391) و پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) به روش نمونهگیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب شدند. سپس کتاب از نظر کیفیت زندگی کاری اسلامی و پایگاه از نظر راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی، تحلیل شدند.
در این تحلیل، ابتدا مفاهیم مرتبط با کیفیت زندگی کاری اسلامی استخراج و سپس مفاهیم بر اساس محتوای مشترک و چهار رکن مدرسه (یعنی معلم، دانشآموز، مدیر و کارمند) طبقهبندی و به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تدوین گردید. سپس راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی شناسایی و در مرحله آخر نیز اعتبار و پایایی الگو و راهکارها بررسی و تأیید شدند. به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی بهعنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده تدوین و براساس الگو و راهکارها نقشه تربیت اسلامی نسل آینده در آموزش و پرورش طراحی شد.
ملخص الجهاز:
در رابطه با استخراج راهکارها از پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) نیز سه نکته قابل ذکر است: اول، جستجوی راهکارها در بیانات مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) بر مبنای مؤلفههای شناسایی شده از کتاب مفاتیح الحیات انجام گرفت؛ دوم، با توجه به گستردگی بیانات مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) و محدودیت ارائه مطالب، تا جایی که به اصل مطالب لطمهای وارد نشود، جملات خلاصه شد؛ سوم، در مورد راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی (ارائه شده در جدول 5) از پایگاه اطلاعرسانی مقام معظم رهبری (بهعنوان منبع مستقیم یا اول) نیز هر یک از راهکارها برگرفته از یکی از بیانات رهبری بوده است که چون پژوهشگر به همان پایگاه مراجعه کرده، بنابراین، منبع این بیانات نیز در زیرنویس ارائه شده است: ابزار: بهترین روش جمعآوری اطلاعات در هر پژوهش، روشی است که اطلاعات حاصل از آن در پاسخگویی به پرسشهای پژوهش و تحقق اهداف مطالعه بهترین کارکرد را داشته باشد (حریری، 1385).
تصمیمگیری درباره انتخاب مفاهیم: در مورد کتاب مفاتیح الحیات، مفاهیم در جریان رمزگذاری و البته با توجه به مرتبط بودن با چهار رکن مدرسه یعنی معلم، دانشآموز، کارمند و مدیر شناسایی شدند؛ اما در مورد پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی)، شناسایی مفاهیم براساس موضوعات شناسایی شده در جدول 1 تا 4 یعنی کتاب مفاتیح الحیات انجام گرفت.
در این مرحله، بعد از تعیین متن مورد تحلیل یعنی پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی)، پژوهشگر به استخراج مفاهیم مرتبط با راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی در آن متن پرداخت که این راهکارها برای هر چهار رکن مدرسه، مشترک است (جدول 5).