خلاصة:
شعر ازجمله موضوعات مهم ادبیات کودک است. گرایش شعر کودک به سمت سادگی و روانی صرفا به دلیل خصوصیات دوران کودکی است. آنچه شعر کودک را از سایر اشعار متمایز می کند، موضوعات، مضامین و مفاهیمی است که شاعران کودک به کار می برند. نشریّات به دلیل تازگی مطالب ادبی، نقش ارزنده ای در روند رو به رشد شعر کودک دارند. در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشریات کودک از رشد کمّی و کیفی نسبتا خوبی برخوردار بودهاند. موضوع اصلی مقاله، بررسی مضامین اشعار دههی هشتاد نشریّات کودک است. مجموعه مضامین بررسی شده در این پژوهش به ترتیب فروانی آنها عبارتند از: 1- طبیعت (جاندار و بیجان)، 2- دین و مضامین آیینی، 3- مسایل اجتماعی– سیاسی، 4- تفریحات و سرگرمی، 5- آموزشی- علمی، 6- اخلاقی- تربیتی 7- سایر مضامین. در این مقاله 599 شماره مجله کودک بررسی شده است. جامعهی آماری این تحقیق را «سروش» (81 نسخه)، «رشد» (72 نسخه)، «کوشش» (26 نسخه)، «کیهان» (170نسخه)، و نشریهی «دوست 250نسخه) تشکیل میدهند که هر کدام دارای چندین قطعه شعر هستند. در این دوره مضامین دینی که طبق پژوهشهای قبلی، در دهة گذشته در رتبه چهارم قرار داشت، به رتبه دوم از نظر فراوانی و بسامد ارتقاء پیدا کرده و این نکته نشان از توجّه جامعة ایران در دهه هشتاد به امور دینی و آموزشهای آن دارد.
ملخص الجهاز:
مقدمه این مقاله با بررسی نشریات دهه ی هشتاد، به بعد مضـمونی شـعر کـودک پرداختـه و پرسـش اصلیاش این است که مهم ترین مضامین و محتواهای شعر کودک در دهه ی هشـتاد کـدام انـد؟ این پژوهش چندان به دسته بندی ها و طبقه بندی های ازپیش تعیـین شـده ، متکـی نبـوده و خـود برای دسته بندی بهتر، اشعار منتشرشده ی مجلات را یک به یـک بررسـی و مطالعـه کـرده اسـت ؛ بااین حال ، مضامین موجود در اشعار نشریات را می توان تاحدودی مطابق دسته بنـدی زرقـانی و عباسپور نوغانی (١٣٨٦) به شش دسته تقسیم کرد تا مهم ترین مضامین شعر دهـه ی هشـتاد بـه دست آید: ١.
اشعار با مضمون طبیعت به قدری در این مجلات زیاد اسـت کـه مـیتـوان گفـت در نظـر شاعران شعر کودک، دنیای کودک فقط آن دنیایی است که می بیند و حس میکند یا بـه عبـارت دیگر، دنیای محسوسات است .
. در این تحقیق ، از نظر فراوانی ، در بـین تمـام مضـامین بررسـی شـده ، مضـمون آشـنایی بـا طبیعت و جانداران و اشیای بیجان بیش از همه مورد توجه بوده اسـت ؛ بـه عبـارتی دیگـر، در ٥٩٩ شماره ی مجله های مورد بررسی ، ٤٠٦ شعر مربوط به طبیعت بوده است .
او در ادامه تأکید مـی کنـد کـه هر دوره ای ، تفکر مذهبی خاصی بر اندیشه های کودک حاکم است که بایـد بـه موقـع آن هـا را شناخت و اگر این شناخت حاصل نشود، چه بسا گمراهی هایی به همراه دارد.