خلاصة:
نظریه ی "جنگ فقر و غنا" سیاست و تاریخ را تبیین می کند و منازعات را در جهت
حاکمیت اسلام و معنویت سوق می دهد. در این جنگ، طرفی که استفاده ی بی مهابا از
امکانات خود نمی کند و به خاطر پایبندی به اصول و ارزش ها، مثل افراد فقیر، امکان عمل
کم تری پیدا می کند؛ متّصف به فقر است. اما طرف دیگر به دلیل بی بند و باری و عدم تقید
به اصول، احساس غنا در استفاده از امکانات می کند. حتی عدم بهره برداری از امکانات
طرف مقابل، فرصتی برای طرف غنی می شود که خود را غنی تر تصور کند و بدون
ملاحظه، هر امکانی را به کار گیرد. این وضع باعث می شود که طرف فقر با عمق زندگی
ارتباط پیدا کرده و آن را درک کند. جنگ فقر و غنا درواقع جنگ تعمق در زندگی با
لایه ی سطحی آن است. نگاه سطحی و توهمی به زندگی، حس غنا را سبب می شود و
احساس فقر در زندگی هم نتیجه تعمق هرچه بیش تر در آن است. تمایز اسلام ناب با اسلام
آمریکایی نیز با درک مفهوم جنگ فقر و غنا میسر می شود.
ملخص الجهاز:
البته توجه برجستهی امام(ره) نسبت به وضعیت فقرا و مظالمی که در طول تاریخ از ناحیهی مستکبران و سرمایهداران بر آنها وارد شده است، بر کسی پوشیده نیست؛ اما طرح مفهوم جنگ فقر و غنا با مبانی فقهی و فلسفی اسلامی صورت گرفته است و تلاش نگارنده هم در این مقاله آن است که چارچوب اندیشهی سیاسی و فلسفی امام(ره) را برای تبیین این مفهوم بهکار گیرد و از تحلیل طبقاتی آن پرهیز کند.
مراد امام(ره) از طرح این مفهوم چه بوده است و جنگ فقر و غنا چه جایگاهی در نظام اندیشهی سیاسی ایشان دارد؟ زمینههای فلسفی بحث بررسی زمینههای فلسفی بحث جنگ فقر و غنا در اندیشهی سیاسی امام خمینی(ره) با یک برداشت آزاد، عمومی و توأم با مقداری مسامحه از دیدگاههای فلسفی ایشان صورت خواهد گرفت تا امکان بهرهگیری از مبانی فلسفی برای تبیین مباحث اجتماعی فراهم آید.
زمینههای فلسفی بحث جنگ فقر و غنا را میتوان در نوع نگاه امام خمینی(ره) به انسان و بیان وجه تمایز آن از حیوان ملاحظه کرد.
از نظر آنها فصل ممیزهی انسان از سایر حیوانات «قوهی نطق و درک کلیات» است؛ اما امام(ره) این سخن مرسوم را نقد کرده و میفرمایند: «حیوانبودن که برای انسان، معنی جنسی دارد برای حیوانات، جنس نیست و بلکه فصل است.
البته این جنگ و مبارزه یک مبارزهی مادی نیست که در عرصهی فیزیک و طبیعت جریان داشته باشد؛ مبارزهای برای تحقق ایمان و استحکام شخصیت متشرّعانهی انسان است که نمیتواند متعلق به عالم طبیعت باشد.
نسبتی بین امر ولایت الهی با مفهوم جنگ فقر و غنا در اندیشه امام(ره) میتوان ملاحظه کرد و این نسبت قابل بررسی و مطالعه بیشتر است.