خلاصة:
هویت ملی ایرانیان به عنوان ما حاصل خودآگاهی نسبت به انباشتی تاریخی از تجربههای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، سرزمینی بنام ایران، مانند سایر کشورهای جهان، پدیدهای مدرن است که به تدریج بعد از ارتباط ایران با غرب به ویژه بعد از شکستهای متعدد از روسها و اعزام نخبگان ایرانی و پیدایی مشکله هویت در نزد این افراد، در ایران پدیدار گردید. پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی و با رویکردی تاریخی و بهرهگیری از ابزار کتابخانهای و اینترنتی به بررسی مسائل هویتی در ایران قبل از 1320 میپردازد. فرضیه پژوهش عبارتست از اینکه علیرغم کهن بودن تمدن ایران و حس وطن دوستی که در مقیاسهای مختلف در طول تاریخ در برخی از ایرانیان وجود داشته است اما هویت ملی مانند کشورهای دیگر پدیدهای مدرن محسوب میشود و در ایران، تاریخ آن به دوران مشروطه بر میگردد و آنچه بیش از آن در ایران وجود داشته است، هویت اجتماعی- فرهنگی بوده است. بررسی تطور تاریخی هویت ملی در ایران از زمان مشروطه نشان دهنده مطرح شدن الگوهای هویتی غربگرایانه و باستانگرایانه در دورهای قبل از 1320 میباشد.
ملخص الجهاز:
com"/ محمدعلی قاسمی ترکی<استادیار، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران"/ تاریخ دریافت: 25/09/1395 تاریخ پذیرش: 27/12/1395 چکیده هویت ملی ایرانیان به عنوان ما حاصل خودآگاهی نسبت به انباشتی تاریخی از تجربههای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، سرزمینی بنام ایران، مانند سایر کشورهای جهان، پدیدهای مدرن است که به تدریج بعد از ارتباط ایران با غرب به ویژه بعد از شکستهای متعدد از روسها و اعزام نخبگان ایرانی و پیدایی مشکله هویت در نزد این افراد، در ایران پدیدار گردید.
فرضیه پژوهش عبارتست از اینکه علیرغم کهن بودن تمدن ایران و حس وطن دوستی که در مقیاسهای مختلف در طول تاریخ در برخی از ایرانیان وجود داشته است اما هویت ملی مانند کشورهای دیگر پدیدهای مدرن محسوب میشود و در ایران، تاریخ آن به دوران مشروطه بر میگردد و آنچه بیش از آن در ایران وجود داشته است، هویت اجتماعی- فرهنگی بوده است.
بر این اساس در این بخش بررسی دو نکته ذیل ضروری است؛ نکته اول، بررسی منشاء و نحوه شکلگیری و فرآیند تکوین هویت ملی ایرانی با هدف، تبیین و تشریح عوامل، زمینهها، شرایط و مناسباتی است که بر شکل گیری هویت ملی در ایران در طول تاریخ از باستان تا دوران معاصر به ویژه دوره پهلوی اول و دوم تأثیرگذار بودهاند.
کاربرد واژه ایرانشهر به عنوان یک مفهوم سیاسی برای نامیدن سرزمینهای عصر ساسانی در این دوران صورت میگیرد که به یکی از اصلیترین مولفههای هویت ایرانی در طول تاریخ تا به امروز شده است و رسمیت یافتن دین زرتشت که به جامعه ایرانی دوره ساسانی وحدت و انسجام ملی میبخشید، یکی از مولفههای بسیار مهم هویت ملی عصر ساسانی است.