خلاصة:
سبک زندگی ازجمله مسائلی است که در سالهای اخیر در سطوح ملی و بین المللی
توجه ویژهای را به خود جلب کرده است. در علوم مختلف تعاریف متفاوتی از سبک
زندگی ارائه میشود. روانشناسان آن را شیوة زندگی فرد برای جبران کمبودها و رسیدن
به خودشکوفایی و اهداف زندگی در دوره های مختلف سنی میدانند و جامعه شناسان آن
را الگوی زندگی و نحوة مصرف تعریف میکنند که بهصورت فردی و گروهی تحت تاثیر
محیط، فرهنگ، طبقة اقتصادی و سایر موارد شکل میگیرد. در علوم پزشکی و سالمت
هم به سبک زندگی بهلحاظ تاثیر در پیشگیری از بیماریها و ارتقای سالمت جسمی و
روانی توجه ویژهای شده و مواردی چون رعایت رژیم غذایی مناسب، خواب و فعالیت،
ورزش، کنترل وزن بدن، عدم مصرف سیگار و الکل و ایمنسازی در مقابل بیماریها
را شامل میشود. اسالم با تشریح جزئیترین مسائل در ابعاد مختلف، منشور کاملی از
سبک زندگی را به تصویر میکشد که با شناساندن بایدها و نبایدها و چگونگی رفتار در
زمینه های مختلف فردی، خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سلامت و هرچه که
به رشد و سعادت انسان کمک کند، کمال دنیوی و اخروی او را تضمین خواهد کرد؛
بنابراین، میتوان سبک زندگی اسلا می را نمودهای رفتاری نسبتا پایدار که برخاسته از
عقاید، نگرشها و معیارهای اخالقی اجتماعی مورد تایید اسلام بوده و شیوة زندگی
فرد را در راستای عبودیت رقم میزند، تعریف کرد. هدف پژوهش حاضر استخراج این
الگوی زندگی از قرآن و احادیث اولیای دین و سیرة عملی آنها در حیطة ارتباط زوجین
بوده و از روش کیفی روش تحقیق ازجمله تحلیل محتوای متون دینی و مصاحبة نیمه
سازمانیافته با متخصصان دینی استفاده شده است. مدل سبک زندگی زوجین با رویکرد
اسلامی شامل ابعاد زیر است که هر بعد دارای خردهمقیاسهای مختلف است: 1 .الگوی
اقتصادی؛ 2 .ارتباط معنوی؛ 3 .ساختار خانواده؛ 4 .ارتباط عاطفی؛ 5 .ارتباط شناختی؛ 6 .
ارتباط رفتاری؛ 7 .رابطة جنسی؛ 8 .رابطه با خانوادة اصلی؛ 9 .رابطه با خانوادة همسر؛10 .
سالمت جسمی روحی؛ 11 .مساعدت در رشد و شکوفایی.
ملخص الجهاز:
اسلام با تشریح جزئیترین مسائل در ابعاد مختلف، منشور کاملی از سبک زندگی را به تصویر میکشد که با شناساندن بایدها و نبایدها و چگونگی رفتار در زمینههای مختلف فردی، خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سلامت و هرچه که به رشد و سعادت انسان کمک کند، کمال دنیوی و اخروی او را تضمین خواهد کرد؛ بنابراین، میتوان سبک زندگی اسلامی را نمودهای رفتاری نسبتاً پایدار که برخاسته از عقاید، نگرشها و معیارهای اخلاقی اجتماعی مورد تأیید اسلام بوده و شیوة زندگی فرد را در راستای عبودیت رقم میزند، تعریف کرد.
نشاندادن نحوة صحیح زندگی آنگونه که خداوند متعال و ائمة دین دستور دادهاند تا زمینهساز رشد و کمال انسانها باشد از ضروریات مطالعات و تحقیقات علمی است؛ ازاینرو، تدوین مدلی که بر پایة نیازهای فرهنگی و دینی جامعه ترسیم شده باشد و با پشتوانههای علمی تأثیرگذاری اصول مطرحشده در دین را در زندگی زوجی افراد ثابت کند؛ گامی بلند و البته کاربردی در جهت علوم انسانی و مباحث مربوط به خانواده و حتی فراتر از آن، پیشرفتی مهم در جهت ارائة این مدل به سایر کشورهای اسلامی و غیراسلامی بهعنوان مدل کاربردی در علم خانوادهدرمانی است.
جامعهای که هرچند اکثریت افراد آن را مسلمانان تشکیل میدهند، فقدان آموزشهای کاربردی، عملاً سبک زندگی آنها را از معیارهای اسلامی دور و به اشکال غربی سبک زندگی نزدیک کرده است که مهمترین مشخصة آن انحراف از خدامحوری به فردمحوری و تغییر نوع جهانبینی و اهداف خرد و کلان زندگی در ابعاد مختلف است؛ بااینوجود، بهوضوح میتوان اشتیاق خانوادهها را برای فراگیری آموزههای دینی و اثربخشی سریع آن را در بازسازی بافتهای آسیبدیدة خانواده مشاهده کرد که شاید بتوان علت آن را در انطباق این آموزهها با باورهای فرهنگی و عقیدتی افراد جستوجو کرد.