خلاصة:
خواجه غیاثالدین پیراحمد خوافی یکی از وزرای مشهور دورۀ تیموریان میباشد که سی سال منصب وزارت را در دورۀ شاهرخ و جانشینانش برعهده داشت. اگرچه پیراحمد توانست در دورانِ طولانیِ وزارت خویش در دستگاه حکومتِ شاهرخ، مصدر و منشأ خدمات ارزندهای شود، امّا یکی از مسائلی که در خصوص روزگارِ وزارت وی مطرح شده، مسئلۀ سوءاستفادههای مالی است که در منطقة جام (تربت جام کنونی) اتفاق افتاده و پیراحمد هم به طور غیرمستقیم در مظان این اتهام قرار گرفته است. سؤالی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چگونه با وجودی که مؤرخین دورۀ تیموری سخنی از نقش پیراحمد خوافی در این سوءاستفادۀ مالی نگفتهاند، اما وی همچنان از سوی برخی پژوهشگران در معرض این اتهام قرار گرفته است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای، سعی در روشن کردن این مسئله دارد که پیراحمد در سوءاستفادۀ مالی جام نقشی نداشته و اتهامی که به وی زده شده، بدون هیچ استدلالی مطرح شده و پایه و اساس درست و روشنی ندارد.
ملخص الجهاز:
"سوءاستفادة مالی ، جام ، دورة تیموری ، شاهرخ ، غیاث الدین پیراحمد خوافی ، اتهام مقدمه نهاد وزارت همواره در طول تاریخ ایران یکی از نهادهای مهم و تأثیرگذار بوده است و کسانی هم که به عنوان وزیر از جانب حاکمان دوران خود انتخاب می شدند، از قدرت و نفوذ زیادی برخوردار می شدند.
واکاوی سوءاستفادة مالی جام یکی از دلایلی که باعث شده ، تعدادی از محققین مسئلۀ سوءاستفادة مالی جام را برای دوران وزارت پیراحمد هم مطرح کنند، اختلاس و سوءاستفاده های مالی بوده که در دوران وزرای قبل از پیراحمد در دستگاه حکومت شاهرخ روی داده است و در واقع وزرای پیشین ، از اعتماد شاهرخ نسبت به خودشان سوءاستفاده کرده و این خود سبب گردید که غیاث الدین پیراحمد نیز به طور خواسته یا ناخواسته در مظان این اتهام قرار بگیرد.
پنجم ، با توجه به اشتراکی بودن وزارت در دوران پیراحمد و رقابت و حسادت وزرا با یکدیگر، احتمال این می رود که اساسا مسئلۀ سوءاستفادة مالی جام به عنوان یک پاپوش و حربه ای برای تخریب و بالطبع حذف پیراحمد از وزارت طرح شده باشد، حربه ای که حتی برای وزرای بزرگی در سراسر تاریخ ایران چون خواجه رشیدالدین فضل الله نیز روی داد و ششم ، با توجه به گزارش پاره ای از منابع دست اول دورة تیموری ، در دوران وزارت پیراحمد خوافی در اموال سلطانی حیف و میلی واقع نشد."