خلاصة:
هرچند روایات تفسیری از منظرهای گوناگون مورد توجه واقع شده اما تحلیل ابعاد و مولفههای آن از پژوهشهای جدید در عرصه تحقیقات حدیثی است که با مطالعهای روشمند در مضامین روایات تفسیری درصدد کشف عناصر محتوایی این دسته از روایات میباشد. از آنجا که تمسک به قرآن و سنت مبتنی بر فهم این دو ثقل گرانبهاست در نوشتار حاضر تلاش شده تا با روش تحلیل محتوا و به شیوه استقرائی و با واحد تحلیل مضمون روایت، مؤلفههای اعتقادی روایات تفسیری سورۀ مومنون در تفاسیر روایی شیعه را مورد مداقه قرار داده و به این پرسش پاسخ دهد که بر اساس روایات تفسیری سورۀ مومنون کدامین عناصر بنیادین اعتقادی از سوی معصومین (ع) جهت تعالی بخشی و هدایت انسان به سوی کمال بکار رفته است؟ این پژوهش با طبقهبندی موضوعی مضامین اعتقادی روایات تفسیری به واکاوی باورهای بنیادین در سوره مومنون پرداخته تا در نهایت ساختار اساسی حاکم بر روایات تفسیری سوره مومنون را در بعد اعتقادی آشکار سازد.
Despite the fact that the exegetical traditions have been noticed from various perspectives, but the analysis of their dimensions and components is among the new researches in the scene of tradition researches which intends to discover the contextual elements of this category of traditions through methodological studies in the motifs of exegetical traditions. As resorting to the Quran and Tradition is based on understanding these two valuable weighty things, thus the present research is an attempt to consider the ideological components and exegetical traditions of Surah al-Mu'minun in the Shiite traditional exegeses by the use of content method analysis, inductive method and the analysis unit of the tradition motif. Furthermore, it tries to answer this question that based on exegetical traditions of Surah al-Muminoon, which of the ideological basic elements have been employed by the infallible Imams to enhance and orient human towards perfection. Classifying the ideological motifs of exegetical traditions thematically, this research deals with an analysis of the basic beliefs in Surah al-Mu'minunto display finally the basic structure ruling the exegetical traditions of Surah al-Mu'minun in the ideological dimension.
ملخص الجهاز:
» با در نظر گرفتن این نکته که حلم خداوند شامل بردباری و عدم تعجیل او در عقوبت گنهکاران از روی لطف با وجود توانایی بر کیفر ایشان است می توان حلم پروردگار را یکی دیگر از صــفات فعلــیه خداوند دانست که در روایات تفسیری سوره مومنون مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به آنچه گفته شد ممکن است در ابتدا به نظر بیاید با پذیرش ولایت دیگر جای هیچگونه نگرانی برای انسان ولایت پذیر وجود ندارد بالاخص وقتی بر اساس سخن امام علی (ع) «و من عرف حقنا و أحبنا فقد أحب الله تبارک و تعالی» 2 (بحرانی، 1415ق، 4: 26) بدانیم هرکس حق ائمه معصومین (ع) را بشناسد و آنها را دوست داشته باشد، خداوند را دوست داشته اما ادامه روایت پرده از مطلب مهمی بر میدارد و آن اینکه انسان ولایتپذیر با آنکه که حق ائمه (ع) را شناخته اما همچنان این نگرانی را دارد که شاید در محبت و اطاعت ایشان کوتاهی نموده و این قصور موجب شود که اطاعت توام با محبت و ولایت وی مورد پذیرش پروردگار واقع نگردد.
» به تصویر صفحه مراجعه شود 4- آخرت شناسی بررسی محتوای روایات تفسیری سوره مومنون نشان میدهد که «برزخ» اساسیترین محوری است که از سوی معصومین (ع) مورد توجه واقع شده است.
در روایات تفسیری سوره مومنون نکته حائز اهمیت دیگری وجود دارد که نشان میدهد میان عملکرد دنیوی انسان و چهره برزخی اعمال ارتباط تنگاتنگی بر قرار است.