خلاصة:
قاعده انجبار ضعف سند روایت با عمل مشهور، از قواعد محوری دانش اصول به شمار می آید و در استنباط احکام شرعی تاثیر به¬سزایی دارد؛ زیرا باعث می¬شود صدها روایت ضعیف و غیرمعتبر در سلسله روایات معتبر قرار گیرد. از باب مثال، اگر شخصی در سند روایتی که مشهور به آن عمل کرده¬اند، بر مبنای مسلک وثوق مخبری، در ده¬ها سند روایات دیگر قرار گیرد، محکوم به اعتبار است هرچند مشهور به آن روایات عمل نکرده باشد.
با توجه به این جایگاه بسیاری از زوایای قاعده یا مورد بحث واقع نشده و یا کمتر بحث شده است. از باب نمونه؛ شرط قاعده، عمل مشهور قدماست و یا مشهور متاخرین و یا اینکه قاعده مختص روایات ضعیف السند شیعه است که روایات اهل سنت را نیز فرا می گیرد.
در این نوشته اهمّ شرایط، مصادیق و آثار قاعده بر اساس دو مبنای مشهور وثوق مخبری و وثوق خبری مورد بحث واقع شده و در پایان به این نتیجه رسیده که پاسخ مثبت و یا منفی پرسش¬هایی که پیرامون شرایط و مصادیق مطرح است، بر اساس هریک از دو مسلک، مختلف خواهد بود.
The rule of tradition weakness compensation with the dominant act is among the basic rules of Osūl which plays a central role in de-ducing religious precepts, since it makes hundreds of week traditions be included among authentic ones. Based on this rule, if an individ-ual has followed a tradition based on which the majority has acted and with respect to the narration authenticity method, such a tradi-tion is inclusive in the documentation of other tens of traditions as well. Thus, such a tradition is doomed to be regarded authentic even if the majority has not acted upon. However, neither is a large bulk of this rule discussed nor it has received ample attention. The present paper is to investigate the most significant conditions, the instances and effects of this rule based on the two dominant criteria of narra-tor›s and narrations› authenticity. It is concluded that any positive or negative answer posed for the respective questions on the instances and conditions would be different depending on the two mentioned methods.
ملخص الجهاز:
"از سوی دیگر، هر چند این قاعده از گذشتههای دور در نوشتهها و درسهای فقه و اصول مطرح بوده ولی جوانب مختلف آن همچنان مبهم باقی مانده و پرسشهای مختلفی درباره شرایط و قلمرو آن مطرح است، از باب نمونه آیا بر فرض حجیت قاعدة عمل مشهور افزون بر اینکه جبران ضعف سند میکند، جابر ضعف دلالت هم میباشد؟ آیا احراز و تحقق استناد عمل مشهور به روایت، تنها از راه تصریح صاحبان فتواست و یا از راههای دیگری نیز ممکن است؟ آیا فرقی میان شهرت عملی فقهای متقدم و فقهای متأخر هست یا نه؟ آیا در صورت اختلاف، عمل مشهور فقهای متقدم ملاک است و یا فقهای متأخر؛ زیرا بعضی از معاصران عمل فقهای متأخر را ترجیح میدهند؟ آیا عمل مشهور، همانگونه که جبر ضعف سند روایات شیعی را میکند، جابر ضعف سند روایات اهلسنت هم هست یا نه ؟ آیا جبر ضعف سند به عمل فقها به لحاظ مبانی فرق میکند، مثلا حجیت خبر بر مبنای وثوق سندی است و یا وثوق صدوری؟ افزون بر ابهامات و پرسشهای فوق که بیشتر صبغه کبروی دارد، ابهامات صغروی نیز در قاعده وجود دارد، به عنوان نمونه، آیا احراز استناد عمل مشهور به روایت ضعیف از نظر صغروی، در عصر ما ممکن است؟ پاسخ برخی از این پرسشها و مانند آنها که دربارة قاعده مطرح است و بسیاری از آنها یا بحث نشده و یا کمتر بحث شده است، انگیزه این نوشتار است و پاسخ برخی از این شبهات، مبنی بر جواب مثبت و یا منفی هر یک از دو مسلک، فرق میکند."