خلاصة:
هدف: هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وضعیت آگاهی، دسترسی و استفاده دانش آموزان سال دوم دوره دوم متوسطه شهرستان سی سخت از منابع اطلاعاتی موثر بر انتخاب رشته تحصیلی بود. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی است که در میان دانش آموزان سال دوم دوره دوم متوسطه شهرستان سی سخت که در سال تحصیلی 95-94 به انتخاب رشته تحصیلی پرداخته بودند، انجام شد. 187 دانش آموز به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و به یک پرسشنامه محقق ساخته که وضعیت موجود میزان آگاهی، دسترسی و استفاده ازمنابع موثر بر انتخاب رشته تحصیلی در دانش آموزان را مورد بررسی قرار می داد، پاسخ دادند. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون دو جمله ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که دانش آموزان نسبت به نقش استفاده از نظرات متخصصان هر رشته، نظرات معلمان و دانش آموزان سال بالاتر، تحلیل عملکرد تحصیلی خود در سال های گذشته، تحقیق فردی و سنجش علایق و استعدادهای خود در انتخاب رشته مناسب آگاه بودند، این منابع در دسترس آن ها بود و در عمل نیز از آن ها برای انتخاب رشته خود استفاده کرده بودند. یافته ها همچنین نشان داد که دانش آموزان از نقش مشاوران و مراکز خصوصی مشاوره برای انتخاب رشته مناسب آگاه بودند، اما به جز مشاوران مدارس، منابع دیگر مشاوره در دسترس بسیاری از آن ها نبود و بیشتر آن ها از خدمات این مراکز در انتخاب رشته استفاده نکرده بودند. دانش آموزان از نقش خدماتی که مدرسه می تواند به آن ها برای انتخاب رشته بدهد، و همچنین از نقش مطالعه فردی، استفاده از وسایل سمعی و بصری و بازدید از مشاغل در کسب اطلاعات برای انتخاب رشته مناسب آگاه بودند، اما امکانات دسترسی به این منابع برای حداقل نیمی از آن ها فراهم نبود و بسیاری از آن ها از این منابع در انتخاب رشته تحصیلی خود استفاده نکرده بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که آگاهی نسبتا خوبی در مورد منابع موثر بر انتخاب رشته در دانش آموزان شرکت کننده در پژوهش وجود داشت، اما بسیاری از این منابع، خصوصا مراکز مشاوره، در دسترس این دانش آموزان که در یک شهر منطقه سه کشور (از لحاظ منطقه بندی کنکور سراسری) زندگی می کردند وجود نداشت و این امر منجر به عدم استفاده این دانش آموزان از بسیاری از منابع موثر در انتخاب رشته شده بود و بنابراین می توانست انتخاب رشته مناسب را در آن ها تحت تاثیر قرار دهد.
ملخص الجهاز:
یافتهها: نتایج نشان داد که دانشآموزان نسبت به نقش استفاده از نظرات متخصصان هر رشته، نظرات معلمان و دانشآموزان سال بالاتر، تحلیل عملکرد تحصیلی خود در سالهای گذشته، تحقیق فردی و سنجش علایق و استعدادهای خود در انتخاب رشته مناسب آگاه بودند، این منابع در دسترس آن ها بود و در عمل نیز از آنها برای انتخاب رشته خود استفاده کرده بودند.
همچنین دانشآموزان از اهمیت انجام مطالعه فردی به عنوان راهنمایی برای انتخاب رشته خود آگاه بودند، اما به جز کتاب برنامه ریزی تحصیلی-شغلی که در سال اول دبیرستان به آنها ارائه میشود، منابع مطالعه دیگری، به طور معنی دار در دسترس آنها نبود و از آن نیز در انتخاب رشته به طور معنیداری استفاده نکرده بودند.
نتایج پزوهش حاضر نشان داد که دانشآموزان نسبت به تحلیل نتایج عملکرد تحصیلی خود در سالهای قبل برای انتخاب رشته مناسب آگاهی داشتند، این مهم برای آنها فراهم شده بود و در عمل نیز برای انتخاب رشته تحصیلی از این نتایج استفاده کرده بودند.
احتمالا به دانشآموزان شرکت کننده در پژوهش حاضر منابع کافی مطالعاتی مانند کتابها، بروشورها و دسترسی به اینترنت و آموزش نحوه جستجو در اینترنت داده نشده بود، زیرا استفاده از تحقیق فردی و همچنین آموزشهای کتاب برنامه ریزی تحصیلی-شغلی در آنها نشان میداد که این دانشآموزان با توجه به آگاهی که در مورد نقش مطالعه در بالابردن میزان آگاهیشان داشتند، احتمالا در صورت در دسترس بودن منابع مطالعاتی حتما از آن برای انتخاب رشته مناسب خود استفاده کرده بودند.
High school students’ career decision-making process: Development and validation of the study choice task inventory.