خلاصة:
یکی از مسائل مشکلزا در ترجمه و تفسیر قرآن، توجه به رسمالخط خاص برخی از واژگانی است که در نگارش به دو شکل گوناگون نوشته شدهاند و برداشتهای معنایی متفاوت را فراهم آوردهاند. در این راستا در مقاله حاضر کوشش شده است تا با روش توصیفیتحلیلی دوگانگی رسمالخط ادوات «انّما، انّما، کلّما و اینما» در آیاتی مشخص و با تکیه بر قواعد زبان و ادبیات عرب و تفاسیر تجزیه و تحلیل شود، سپس با معادلیابی آنها ترجمههای فارسی معاصر قرآن واکاوی و ارزیابی شود. درنهایت به این نتیجه رسیدهایم که بعضی از مترجمان از یکسو در پارهای از مواضع به تفاوت رسمالخطی این ادوات بیاعتنا بوده و با انگاشتهایی متنوع معادلهای ناصوابی را در برگردان این ادوات اظهار داشتهاند و ازسویدیگر، بعضی نیز با درج معنای مناسب متوجه تفاوت رسمالخطی این ادوات بودهاند. درنهایت اینکه هرچند عمده اشکالات مترجمان در وهله نخست، مربوط به توجهنکردن به رسمالخط اصیل این واژگان است، بعد از آن، مشکل اساسی مربوط به ضعف تشخیص مترجم در ساختارهای صرفی و نحوی زبان مبدا و به تبع آن گزینش نامناسب معنا در زبان مقصد است. درهرحال تقریبا «رضایی» در برگرداندن ادات «انّما، انّما، کلّ ما و این ما» از دیگر مترجمان دقیقتر عمل کرده است.
One of the problematic issues in the translation and interpretation of Quran is paying attention to the particular alphabetic form of some words which are written in two different ways, causing different semantic interpretations exist. In line with this, the current article have analyzed duality of the alphabetic form of “انما انما کل ما و این ما” based on the grammar of Arabic language and literature via a descriptive-analytic method, then through finding equivalence, has evaluated Persian translations of Quran. Finally it is concluded that some translators have paid attention to the differences between such alphabetic forms. They have chosen wrong equivalences while translating. However, by choosing appropriate meaning, the translators have understood such distinctions. Although the major problem of the translations refers to lack of attention to the original alphabetic form of the words, the basic problem refers to the translator’s weakness in recognizing morphological and syntactic structures of the source language which itself leads to choosing inappropriate equivalence in the target language. However, “Rezaei’s translation” is the best among all.
ملخص الجهاز:
"در ارزیابی ترجمههای فوق ذکرشدنی است، هرچند تمامی مترجمان معنای «ما» را بهطور صحیح [آنچه] در ترجمه خود بازتاب دادهاند؛ اما در ارائه معنای حرف تأکید «إن» مختلف عمل شده است: - برخی نظیر شعرانی، معزی، رضایی، صفوی و فیضالإسلام معنایی صحیح ارائه دادهاند.
با بررسی تفاسیر نتایجی غیر از کافهبودن در آنها به دست میآید که درواقع وجود رسمالخطی استثنایی و غیرمتداول را برای این واژه در آیات فوق تأیید میکند: الف) «ما» موجود درآیات 41 انفال، 19 رعد، 55 مؤمنون، 27 لقمان و 43 غافر به اجماع اکثر مفسران «موصوله» است (طبری، 1412، ج18، ص24؛ زمخشری، 1407، ج2، ص221؛ رازی، 1420، ج15، ص484؛ کاشفیسبزواری، 1369، ص916؛ ص1057؛ کاشانی، 1336، ج4، ص200؛ ج7، ص218؛ ج8، ص149؛ آلوسی، 1415، ج5، ص200؛ ج9، ص243؛ حقیبروسوی، بیتا: ج6، ص89؛ عکبری، بیتا، ص276؛ طباطبائی، 1374، ج16، ص347؛ نحاس، 1421، ج2، ص98؛ ج3، ص82؛ حسینی شاهعبدالعظیمی، 1363، ج6، ص367؛ ج9، ص147؛ ج10، ص367؛ ج11، ص313؛ صافی، 1418، ج13، ص118؛ ج18، ص187؛ دعاس، 1425، ج1، ص429؛ ج2، ص332؛ ج3، ص31؛ کریمیحسینی، 1382، ص345؛ ص413).
2-2-1- ارزیابی «أنما» در ترجمههای معاصر قرآن ترجمههای فارسی معاصر در معادلیابی این واژه چنین بیان داشتهاند: الف) «أنما» در آیه (ولا یحسبن الذین کفروا أنما نملی لهم خیر لأنفسهم) بررسی ترجمههای قرآن نیز حاکی از این است که مترجمان در کلمه مدنظر بهصورت زیر عمل کرده-اند: شعرانی: و باید که نپندار البته آنها که کافر شدند که مهلتدادن ما ایشان را بهتر است."