خلاصة:
هدف این پژوهش*، طراحی مدل خطمشی گذاری توسعه خوشه های کسب وکار ایران است. برای طراحی مدل از روش تحقیق «نظریه داده بنیاد» استفاده شده است. بدین منظور با انجام مصاحبه با سیاستگذاران بخش دولتی متولی توسعه خوشه ها، عاملان توسعه خوشه، دیگر نهادهای خصوصی حمایت کننده و مطالعه اسناد سازمانی، منابع اطلاعاتی موردنیاز جمع آوری شد. سپس با انجام کد گذاری باز، محوری و گزینشی مدل خطمشی گذاری توسعه خوشه تدوین گردید. یافته های تحقیق نشان میدهد دلایل عمده ای که سیاستگذاران را به خط مشی گذاری توسعه خوشه ای رهنمون می سازد، جایگاه اقتصادی خوشه ها و ویژگیهای ساختاری متفاوت آنها است. بر اساس یافته ها، توسعه خوشه متضمن ابعاد متعددی شامل ارتقای زنجیره ارزش، توسعه بازار، ارتقای فناوری و توسعه منابع انسانی است. همچنین اهم سیاستهای توسعه خوشه ای را می توان در سطح ملی، فرهنگ سازی و مشروعیتبخشی، در سطح استانی، شبکه سازی نهادی، شناسایی و اولویت بندی خوشه ها و در سطح خوشه، اعتمادسازی، BDS پروری و توسعه شبکه های کسب وکاربرشمرد. مهمترین پیامدهای توسعه خوشه نیز، هم افزایی سیاستها و کاهش معضلات اجتماعی در سطح کلان است.
The purpose of this research is to design a model for policy-making of business clusters development in Iran. "Grounded Theory" is applied for designing the model. The necessary information resources were gathered by conducting interviews with policy makers of the public and private sector and studying organizational documents. Findings of the research show that the main reasons for cluster development are the economic position of clusters and their different structural features. cluster development involves several dimensions including value chain promotion، market development، technology upgrading and human resource development. Also، the most important policies of cluster development can be considered culture-building and legitimizing at the national level، institutional networking، identification and prioritization of clusters at provincial level، and trust building، BDS promotion، and development of business networks at the cluster level. The consequences of cluster development are the synergy of policies and the reduction of social problems at the macro level.
ملخص الجهاز:
در برنامه توسعه خوشه ها بر توسعه بنگاه هاي کوچک و خرد و افزايش توان رقابتي اين واحدها از طريق ارتقاي سطح فعاليت هاي شبکه سازي بين بنگاهي ، ترکيب رقابت و همکاري به منظور تقويت يادگيري و نوآوري و فراهم آوردن بستر ارائه خدمات توسعه کسب وکار به بنگاه هاي عضو تأکيد ميشود ( ,Karaev, Koh and Szamosi .
روش شناسي تحقيق در اين پژوهش ، با استفاده از راهبرد پژوهشي نظريه داده بنياد١، داده ها جمع آوري و تحليل شده و نظريه اي در زمينه خط مشيگذاري توسعه خوشه هاي کسب وکار در ايران تدوين شده است .
دليل استفاده از روش تحقيق نظريه داده بنياد در تحقيق حاضر اين است که با استفاده از روش هاي تحقيق کمي نميتوان مدلي همه جانبه نگر و يکپارچه براي خط مشيگذاري توسعه سيستم هاي اجتماعي- اقتصادي پيچيده اي همچون خوشه کسب وکار تدوين کرد (٢٠٠٩ ,Service).
نظريه پردازي بايد بر اساس داده هايي باشد که از مشارکت کنندگاني که اين فرايند را تجربه کرده اند، جمع آوري شده باشد (١٩٩٨ ,Corbin &Strauss )، بنابراين در اين پژوهش مهم ترين معيار در انتخاب نمونه ها، تجربه و تخصص مصاحبه شوندگان در حوزه سياست گذاري و اجراي سياست هاي توسعه خوشه اي بوده است .
يافته هاي تحقيق در تحقيق حاضر با استفاده از رويکرد سيستماتيک نظريه داده بنياد، منابع اطلاعاتي تحقيق شامل متن مصاحبه ها و مستندات با استفاده از کدگذاري باز، کدگذاري محوري و کدگذاري انتخابي، تحليل شد و بر اساس مقوله ها و مفاهيم استخراج شده ، نظريه خط مشيگذاري توسعه خوشه هاي کسب وکار تدوين شد (٢٠٠٧ ,Charmaz &Bryant, ).