خلاصة:
تفسیرهای متفاوتی از ماهیت اقتصاد مقاومتی در پیشینه رو به رشد آن شده است. یکی از نقاط ضعف این تفسیرها، عدم تمرکز بر مفهوم محوری در اقتصاد مقاومتی و همچنین عدم تبیین وجه اسلامیت آن است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، ماهیت اقتصاد مقاومتی در رویکرد اسلامی بررسی می¬شود. فرضیه تحقیق آن است که اقتصاد مقاومتی در بررسی چگونگی ایجاد ثبات و امنیت اقتصادی در کنار رشد اقتصادی و عدالت، از رهیافتهای اسلامی در تعیین آسیبپذیریهای اقتصادی، رتبهبندی آنها و همچنین راهبردهای ایمنساز بهره میبرد. نتایج نشان میدهد که تحلیل اقتصاد مقاومتی از آسیبهای اقتصادی درونی/بیرونی، رفتاری/ساختاری و کلان/بخشی متفاوت از آسیبشناسی ارائه شده در پیشینه اقتصاد تابآوری است. راهبردهای اقتصاد مقاومتی جهت مقابله با این آسیبها نیز متمایز از راهبردهای تابآوری اقتصادی است. توجه به آسیبهای نظام مالی ربوی، فرهنگ مصرفگرایی و نظام تامین اجتماعی متمرکز از جمله مختصات اقتصاد مقاومتی است. تامین مالی مشارکتی، فرهنگ مصرف اعتدالی و نظام تامین اجتماعی غیر متمرکز نیز از جمله راهبردهای ایمنساز برخاسته از اندیشههای اسلامی است.
Some different interpretations of the nature of resistance economy have been presented in its course of evolution. A weakness of these interpretations is their lack of concentration on the core concept of resistance economy and their failure to explain its Islamic aspect, as well. In the present article, using analytical method, we examine the nature of resistance economy in the Islamic approach. The hypothesis here is that in assessing how to create economic stability and security alongside justice and economic growth, the resistance economy exploits the Islamic approaches in order to determine the economic vulnerabilities, their priority and to determine the security-making strategies. The results show that the resistance economy’s analysis of the internal/external, behavioral/structural and macro/sectoral economic disadvantages is different from the analyses presented in the enduring economy. The strategies of resistance economy to encounter with the sufferings are different from those of enduring economy, as well. Paying attention to the disadvantages of usury financial system, consumerism culture and centralized social security system is one of the attributes of the resistance economy. Participatory financing, moderative consumption culture, and non- centralized social security system are some of the security-making strategies based on the Islamic ideas.
ملخص الجهاز:
"مقام معظم رهبری با هوشیاری و احیانا برای جلوگیری از مصادره این مفهوم و یا تفسیر غلط از آن در سخنرانیهای متعدد به تشریح ابعاد آن پرداختند و از جمله در مقدمه ابلاغیه سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، همچنانکه در تعریف بالا نیز بیان شد، تصریح فرمودند که اقتصاد مقاومتی برآمده از فرهنگ انقلابی، اسلامی و الگویی الهامبخش از نظام اقتصادی اسلام است.
2. پیشینه موضوع پس از ارائه اندیشه اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری تلاشهایی جهت تبیین این اندیشه صورت گرفته است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود: سیف (1391) با استفاده از اصطلاح فنریت اقتصادی، مفهوم اقتصاد مقاومتی را تبیین و به ارائة الگویی برای اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران با مؤلفههای رشد، عدالت، ثبات و فنریت اقتصادی و راهبردهای چهارگانه مقابله، خنثیسازی، جذب و ترمیم و پخش و تضعیف منطبق بر مسئله تحریم اقتصادی غرب پرداخته است.
این راهبرد زمانی مترادف مقاومسازی اقتصادی است که مقاومسازی اقتصادی از مفهوم انفعالی خود فراتر رود و ابعاد دیگری شامل اصلاحات اقتصادی، جذب شوکهای خارجی، استفاده از ظرفیت و توان داخلی کشور و تعاملات بینالمللی و سایر مؤلفههای اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری را نیز در برگیرد.
البته در این میان مقاله میرمعزی (1391) از جهت توجه به تغییر اولویتبندی اهداف نظام اقتصادی و همچنین ترسیم راهبرد وجوب جهاد اقتصادی به فهم ماهیت اقتصاد مقاومتی به عنوان رویکرد اسلامی کمک میکند."