خلاصة:
موضوع ریسک اعتباری و مطالبات معوق بانکی یکی از موضوعات حساس و با اهمیت صنعت بانکداری میباشد، به گونهای که میتوان آن را عامل اصلی ورشکستگی بانکها معرفی نمود. بحران اقتصادی (2008) در آمریکا که ریشه در افزایش ریسک اعتباری داشت، اهمیت توجه به ریسک اعتباری را بیش از پیش نمایان ساخت. در سالهای اخیر بروز رکود اقتصادی همراه با تورم در ایران موجب افزایش مطالبات معوق بانکی شده است که میتواند نظام بانکی کشور را با مشکلات جدی مواجه سازد. لذا این پژوهش به تعیین عوامل موثر بر ریسک اعتباری در سیستم بانکی کشور میپردازد. بدین منظور از روش اقتصادسنجی بیزینی استفاده شده است. دادههای این پژوهش از چهارده بانک فعال در ایران جمعآوری شده است و دوره مورد مطالعه 1382-1392میباشد.
نتایج این تحقیق که به بررسی تاثیر عوامل کلان اقتصادی و عوامل درونبانکی بر ریسک اعتباری میپردازد، موید آن است که، متغیرهای ریسک نقدینگی، نسبت تسهیلات به سپرده، بازدهی دارایی، نسبت سرمایه به دارایی و اندازه بانک با احتمال100% و متغیر نسبت کارایی با احتمال 97%، موثرترین عوامل در الگوی ریسک اعتباری بانکهای ایران هستند.
احتمال شمول سایر متغیرها از جمله حاشیه سود، ساختار تامین مالی، نسبت سپردهها و متغیرهای کلان اقتصادی در الگو کمتر از 25% بوده و لذا شواهد قوی برای موثر بودن آنها بر ریسک اعتباری وجود ندارد. به نظر میرسد که این متغیرها به ویژه متغیرهای کلان اقتصادی تنها از کانال متغیرهای لحاظ شده در الگو یا همان عوامل داخلی میتوانند بر ریسک اعتباری تاثیرگذار باشند.
ملخص الجهاز:
"با بررسی سایر مطالعات تجربی انجام شده، مشاهده میشود که طیف وسیعی از متغیرها شامل عوامل کلان اقتصادی نظیر نرخ ارز، نرخ رشد اقتصادی، نرخ رشد قیمت سهام، نرخ رشد درآمدهای نفتی و نرخ تورم و عوامل درون بانکی مانند ریسک نقدینگی، نسبت تسهیلات به سپرده، بازدهی دارایی، نسبت سرمایه به دارایی، نسبت کارایی، ساختار تأمین مالی، نسبت سپردهها و اندازه بانک به عنوان عوامل تعیینکننده ریسک اعتباری در صنعت بانکداری معرفی شدهاند.
متغیرهای توضیحی ناشی از عوامل درون بانکها عبارتند از: ریسک نقدینگی (پوشش تقاضای وجه نقد در بانکها)، نسبت کارایی، نسبت سپردهها، حاشیه سود، بازدهی دارایی، اندازه بانک، نسبت تسهیلات به سپرده، نسبت سرمایه به کل داراییها و شاخص ساختار تأمین مالی و عوامل کلان اقتصادی مورد بررسی شامل نرخ رشد اقتصادی، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ رشد شاخص قیمت سهام و رشد درآمدهای نفتی میباشد و برای تعدادی از متغیرها یک وقفه تعیین شده است.
اما در این مطالعه جهت سادگی محاسبات از مجموع داراییها به عنوان یک متغیر جانشین برای داراییهای بدون ریسک و مخاطرهآمیز بانک استفاده میشود؛ لذا نسبت کفایت سرمایه به عنوان مهمترین معیار ارزیابی ریسک بانکها به صورت زیر تعریف میشود: (رجوع شود به تصویر صفحه) SPEC: شاخص تمرکزگرایی است که بر اساس همان شاخص تمرکز هرفیندال هیرشمن اندازهگیری میشود."