خلاصة:
یکی از مهمترین چالشهای بازار کار ایران پدیده ناهمخوانی تحصیل-شغل است که به صورت عدم تناسب میان نیروی کار تحصیلکرده و نیروی کار مورد نیاز مشاغل انعکاس مییابد. این مقاله دو هدف اصلی را دنبال میکند که هدف اول، سنجش ناهمخوانی تحصیل-شغل و هدف دوم، اندازهگیری عوامل موثر بر آن است. به این منظور، با استفاده از دادههای سرشماری عمومی نفوس و مسکن که توسط مرکز آمار ایران انجام گرفته، به کمک طبقهبندیهای بینالمللی تحصیلات (ISCED) و مشاغل (ISCO) از روش تجزیهوتحلیل مشاغل و دیدگاه هنجاری استفاده شده است. همچنین بهمنظور تحلیل ساختار بازار کار در شهرستانهای کشور از رگرسیون فضایی استفاده شده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که بازار کار ایران در فاصله سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ دچار تغییرات ساختاری شگرفی شده است. بهگونهای که در سال ۱۳۷۵ ناهمخوانی به صورت تحصیلات فرونیاز بوده است که مهمترین دلیل آن کمبود نیروی کار تحصیلکرده دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار بوده ولی بهتدریج و با گذر زمان، همزمان با افزایش عرضه نیروی کار دانشگاهی و گسترش کمّی آموزش عالی این پدیده به تحصیلات فرانیاز در سال ۱۳۹۰ تبدیل شده است. علاوه بر این، افزایش در هر یک از متغیرهای شاخص تخصص منطقه، نرخ بیکاری استاندارد شده، سهم شاغلان مسن (۵۰ سال به بالا)، سهم زنان شاغل و سهم شاغلان ساکن روستاها ناهمخوانی تحصیل-شغل را افزایش میدهد.
ملخص الجهاز:
بـه گونـه اي کـه در سال ١٣٧٥ ناهمخواني به صورت تحصيلات فرونياز بوده است که مهم تـرين دليـل آن کمبـود نيـروي کـار تحصيل کرده دانشگاهي متناسب با نياز بازار کار بوده ولي به تدريج و با گذر زمان ، همزمان با افزايش عرضه نيروي کار دانشگاهي و گسترش کمي آموزش عالي اين پديده به تحصيلات فرانيـاز در سـال ١٣٩٠ تبـديل ________________________________________________________________1- a.
از مطالعات خارجي ميتوان به مطالعه پيشرو Duncan and Hoffman (١٩٨١) اشـاره کـرد که با استفاده از داده هاي پانل و با بهره گيري از روش خود اظهاري کـارگران ١١ ميـزان تحصـيلات فرانياز را در سال ١٩٧٦ براي کشور آمريکا معادل ٤٢ درصد بـرآورد کردنـد و دريافتنـد کـه نـرخ بازده سال هاي تحصيل اضافي مثبت ، اما کوچک تر از نرخ بازده تحصيلات مورد نياز اسـت .
/ / / / / / / نمودار ١- عرضه و تقاضاي نسبي نيروي کار داراي تحصيلات عالي منبع : محاسبات تحقيق ٥- معرفي متغيرها و تصريح مدل در اين بخش به منظور بـرآورد مـدل و تعيـين ماهيـت و شـدت اثرگـذاري عوامـل مختلـف بـر ناهمخواني تحصيل -شغل در ايران ، با اقتباس از مطالعه Kupets (٢٠١٥) از الگوي رگرسيون زير استفاده شده است : در مـدل بـالا پـايين نـويس i بيـانگر شهرسـتان مـورد مطالعـه اسـت .