خلاصة:
اعتیاد چه جرم باشد و چه بیماری، یک معضل و آسیب اجتماعی است که یا ناشی از آسیبهای اجتماعی دیگر است یا اینکه آسیبهای اجتماعی دیگری را بوجود می آورد . هدف از تحقیق حاضر نیز مخدوش نمودن یا زیر سوال بردن هیچ یک از دیدگاههای مطرح شده نیست بلکه صرفا عرضه یافته ها و حقایقی در این زمینه است تا امکان تصمیم گیری درست وجود داشته باشد. اعتیاد نیز یک بیماری اجتماعی است، بنابر این برخورد نظام های اجتماعی با آن بر حسب رشد و تکامل دیدگاهها ، به یکی از سه شکل مذکور خواهد بود ».نگرش نخست، دیدگاهی جرم شناسانه است که معتاد را مجرم و مستحق مجازات میداند؛ این تفکر ماخوذ از جامعه شناسی قضایی است و نجات معتاد را در گوشه ای از زندان می بیند.نگرش دوم که معمولا در جامعه پزشکی ریشه دارد، معتاد را بیمار تلقی می کند و در صدد است این بیماری را درمان و مهارکند.نگرش سوم معتادان را نه به چشم مجرمان یا حتی بیماران ، بلکه به چشم قربانیان می نگرد . در این دیدگاه پزشکان اجتماعی و فراگیرشناسان در خط مقدم مبارزه قرار دارند و می کوشند ابعاد گوناگون اعتیاد را بررسی کنند و کاملترین نظریه را ارائه دهند.
ملخص الجهاز:
"اگر همۀ عوامل بوجود آورندۀ اعتیاد مهیا باشد، باز هم در نهایت، این خود فرد است که برای مصرف مواد یا عدم مصرف آنها تصمیم میگیرد؛ لذا پیش از هر چیز تواناییهای فردی را باید تقویت کرد تا شخص در موقع خطر بتواند خود را از چنگال اعتیاد دور سازد: الف- فشارهای روحی و بیماریهای روانی: در حال حاضر پیوند میان اعتیاد و بعضی از بیماریهای روانی مشخص شده است.
آسیب های جسمی ناشی از مصرف مواد مخدر و سیگار در صورت استعمال در خانه، میتواند به اطرافیان(زن و فرزندان) نیز منتقل شود و آنها را جزو قربانیان پنهان این ماجرا کند، که معتادان دست دوم خوانده میشوند.
آنها به دلیل ناتوانی در برقراری پیوند عاطفی، قادر به برقراری مناسبات سالم اجتماعی نیستند و احساس بی کفایتی میکنند و در مواجهه با مشکلات روزمره زندگی ناتوانند؛ استعمال مواد مخدر، فرد را از جامعه و انسانیت بیزار و دور میکند و سعادت و سلامت فردی آنان را به خطر می اندازد و مصرف مواد موجب عزلت و فرار آنان از اجتماع و پیدایش حاشیه نشینی اجتماعی میشود که خود از عوامل رفتارهای ضد اجتماعی است.
ج- یکی دیگر از تبعات جرم انگاری اعتیاد ، زندانی شدن معتاد و عواقب و پیآمدهای منفی بسیاری است که این امر بر خود فرد و خانوادۀ وی می گذارد و با ضرباتی که از جهات اقتصادی ، مالی، روانی، فرهنگی، و اجتماعی بر فرد و خانواده اش وارد می کند خانواده را در معرض فروپاشی قرار میدهد و فرزندان خانواده را نیز به سمت بزهکاری سوق می دهد."