خلاصة:
سنجش و ارزیابی مستمر از تغییرات و پیامدهای اجتماعی ناشی از فعالیتهای عظیم صنعتی کارگربری چون نفت و گاز در مراکز جمعیتی پیرامونی آن، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ضرورتی اجتناب ناپذیر در کاهش پیامدهای منفی اجتماعی به عنوان موانعی در تحقق پایداری اجتماعی و امنیت این فعالیتها می باشد. چرا که هجوم جمعیت مردان جویای کار از نقاط مختلف، با ویژگیهای متفاوت می تواند علاوه بر تامین نیروی انسانی موردنیاز عاملی در بروز مسائل اجتماعی در مقصد شود. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی اثرات اجتماعی فعالیتهای صنعتی پارس جنوبی در مراکز جمعیتی بخش عسلویه پرداخته است. در این راستا از داده های رسمی موجود و داده های جمع آوری شده میدانی نیز استفاده شده است. جامعه نمونه تعداد 200 سرپرست خانوار بوده است. جهت نتیجه گیری بهتر از روش تحلیل عاملی برای تلفیق متغیرهای موردنظر استفاده گردیده است. نتایج تحقیق در مرحله توصیفی تاثیر ورود جمعیت مهاجر در تغییرات شدید ویژگیهای جمعیتی این بخش را نشان می دهد. اما بررسی دقیق تر مبتنی بر ارتباط و همبستگی میان شاخص های مورد بررسی نشان می دهد که تغییرات در ویژگیهای جمعیتی برخلاف انتظار عامل پایداری اجتماعی نیز در محدوده نبوده است. با توجه به اهمیت این صنایع پیشنهاد اصلی این مقاله بر ضرورت بررسی و تحلیل مستمر و دقیق تغییرات جمعیتی- اجتماعی جهت سنجش و کنترل پیامدهای منفی توسعه این صنایع در برنامه ریزی و تصمیم گیریهای آتی آن تاکید دارد
ملخص الجهاز:
به منظور نمایش اثرات و پیامدهای ناشی از تأسیس این فعالیت در ابتدا از روش تحلیل همبستگی (ماتریس ضرایب همبستگی )، وجود ارتباط و شدت آن میان متغیرهای اقتصادی (صنعتی ) و جمعیتی و اجتماعی بررسی شده و سپس جهت تعیین دقیق میزان و جهت این روابط ، تابع رگرسیون خطی مربوط به هریک تشکیل شده است و تغییرات مورد اشاره بر مبنای آن، تبیین گردیده است .
اگر چه فرض بر این است که توسعه اقتصادی همواره بـرای بهتـر شـدن اسـت ، ولی باید پذیرفت که می تواند پیامدهای منفی ، به ویژه در صورت نبود برنامه ریزی دقیق نیز بـه دنبال داشته باشد (٢٠٠٨,٤٣ Potter, Binns, Elliott and Smith).
(رجوع شود به تصویر صفحه) منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی ، با استقرار در بخش عسلویه (محدوده مورد مطالعه ) و تخصیص حدود ١٤هزار هکتار از اراضی این بخش به فعالیتهای صنعتی خود، در تحقیق حاضر بعنوان منشأ تغییرات ایجاد شده، مورد بررسی قرار گرفته است .
از طرفی افزایش مساحت پلی گون بعد از توسعه پارس جنوبی ، نسبت به مقطع قبل از آن، افزایش اندکی داشته است که نشانگر حرکت مولفه اجتماعی تا حدودی به سمت وضعیت پایداری است اما از آنجائی که قبلا نیز اشاره شد که سهم بالای مهاجرین (بیش از ٥٨ درصد) و ویژگیهای جمعیتی آنها عامل تغییرات در ویژگیهای اجتماعی بخش عسلویه بوده است .
جدول ٦: ماتریس ضرایب همبستگی (پیرسون) میان عامل های اقتصادی، جمعیتی – اجتماعی و جمعیت مهاجر ورودی (رجوع شود به تصویر صفحه) عسلویه (تحت تأثیر تأسیس منطقه ویژه پارس جنوبی ) موجب ایجاد تغییر و تحولاتی در ویژگیهای جمعیتی ـ اجتماعی بخش عسلویه گردیده است (که پیشتر به این تغییرات اشاره شد).