خلاصة:
درباره حدوث و ازلیت جهان دو دیدگاه مختلف (ازلیت و غیرازلیت) بین متألهان مطرح شده است. نویسنده در این مجال بعد از تبیین مسئلۀ بحث و مفهومشناسی، با توضیح سه رویکرد عقلی (حصر وجود مجرد به خدا، حدوث لازمه اصل اختیار و اراده، استحالۀ اضافه بر بینهایت، نفس حدوث حادث دلیل بر توقف و انقضای گذشتۀ ازلی، ورود مبدأ بر حوادث گذشته مستلزم وجود مبدأ بر کل) و قرآنی و روایی موافقان حدوث، به تحلیل و ارزیابی ادلۀ آنان میپردازد و در دلالت آنها بر نظریۀ حدوث، جرح وارد میکند.
There are two different viewpoints among theologians about the origination and eternality of the world, i.e. eternality and non-eternality. The author of the present article first states the problem and presents the related discussions and concepts, and then goes on to explain five intellectual approaches (limiting the abstract being to God, considering the origination as a requirement for the principle of volition and will, transformation of anything other than the eternal, the origination of the created as being a reason for the pause and expiration of the eternal past, and the introduction of a startpoint for the previous creations requiring the existence of a startpoint for the whole) along with the qur’anic and narrative evidences of the proponents of origination. Finally, the author analyzes and assesses their reasons and rejects their argument for the origination theory.
ملخص الجهاز:
com طرح مسئله نقطۀ آغازين فاعليت خداوند و به تبع آن حدوث يا قدم (ازليت ) جهان – اعم از عالم مـاده و غيرمادي - از آموزه هاي ديني اديان مختلف و چالش زاست ، به اين معنا که آيا فعل خـدا و به عبارتي جهان از ازل وجود داشته و خلقت جهان بدون فاصله و تأخير به ذاتش متصـل بوده است ؟ يا اينکه فعلش (جهان ) متأخر و منقطع از ذات خدا بوده ؛ به اين معنا که وجـود خدا بوده است ، اما فعل و جهاني از او صادر نشده بود؟ اين بحث در کلام و فلسفه با عنوان حدوث يا قدم عالم بحث مـي شـود، بـه ايـن معنـا کـه جهان حادث زماني است يا قديم ؟ فلاسفه به قدم و متکلمان نوعا به حدوث زماني بـاور دارنـد.
در ادامـه روشـن خواهد شد که علت تامه بودن خدا، مستلزم صدور فعل به صورت ازلي است و عدم خلقت هم مساوي تعطيلي فيض الهي است ؟ يا آيا صدور فعل ازلي از خدا بـه معنـاي لـزوم جبـر است ؟ با وجود اين متکلمان با ادلۀ عقلي و نقلي به تبيين و تحليل ديدگاه خود پرداخته اند کـه اينجا به ارزيابي اهم آنها اشاره خواهد شد.