خلاصة:
ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎ و اﺻﻄﻼﺣﺎت در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺮ ﻣﻠﺘﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﻋﺘﻘﺎدات، ﺑﺎورﻫﺎ، ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺧﻼﻗﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز و ﯾﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪة روﯾﺪادﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ از رﻫﮕﺬر ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﻧﻌﮑﺎس ﺗﺠﺮﺑﮥ ﯾﮏ ﻗﻮم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﯽ ﺑﺮد. ﻣﺎزﻧﺪران ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﺎص ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺗﻨﻮﻋﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮐﻪ دارد، دارای ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎ و اﺻﻄﻼﺣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻋﯿﻦ ﺳﺎدﮔﯽ و ﺑﯽ ﭘﯿﺮاﯾﮕﯽ، ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﯾﯽ را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ در اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﮥ ﻣﺎزﻧﺪران و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺎزﺗﺎب وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﻗﻠﯿﻤﯽ در ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎ و اﺻﻄﻼﺣﺎت از دﯾﺪﮔﺎه زﺑﺎن ﺷﻨﺎسی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﻟﺬا، ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﭘﯿﮑﺮه ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﺻﺪ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ و اﺻﻄﻼح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻮاﻻت و ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ اﺧﻼق، اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ از ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎ از ﺣﻮزه ﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﻧﺪ. ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺎﻓﺖ اﻗﻠﯿﻤﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت، ﺟﺎﻧﻮران و اﺟﺰاء ﻃﺒﯿﻌﺖ (آﺗﺶ ﮔﯿﺎﻫﺎن) از ﭘﺮﮐﺎرﺑﺮدﺗﺮﯾﻦ ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻣﺒﺪا ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺳﺎﺧﺖ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎی ﺧﺎص اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ملخص الجهاز:
این پژوهش با هدف بررسی استعارههای مفهومی در اصطلاحات و ضربالمثلهای گونۀ مازندرانی و همچنین میزان بازتاب ویژگیهای فرهنگی و اقلیمی در ضربالمثلها و اصطلاحات از دیدگاه زبانشناسی شناختی صورت میگیرد.
2- پیشینۀ مطالعات نخاولی (1390) در پژوهشی با رویکردی معنایی- شناختی تحت عنوان «بررسی کاربرد مجازی نام حیوانات در ضربالمثلهای فارسی و تحلیل برخی ویژگیهای نحوی آنها» انجام داده است، نشان میدهد که در این زبان از معانی برجستهای که نام حیوانات در واژگان ذهنی سخنگویان دارند، برای بیان مفاهیم انتزاعی و ایجاد ضربالمثلها استفاده میگردد.
حوزۀ مبدأ: روشنایی (نور) حوزۀ مقصد: احساس نامنگاشت: احساس خوشحالی به مثابۀ روشنایی (نور) است در ادامه، دادههای آماری مربوط به فراوانی و درصد بسامد رخداد هریک از حوزههای و حوزههای مقصد در ضربالمثلهای و اصطلاحات استعاری گونۀ مازندرانی را در قالب جدول و نمودار ارائه میدهیم.
بسامد رخداد استعارههای مفهومی دال بر اخلاق در ضربالمثلهای گونۀ مازندرانی (44%) (رجوع شود به تصویر صفحه) میزان فراوانی انواع حوزههای مقصد در استعارههای بهکاررفته در اصطلاحات و ضربالمثلهای مازندرانی در نمودار 1 به نمایش درآمده است.
شایان ذکر است که به دلیل سبک زندگی مردم مازندران و جغرافیای انتخاب شده در پژوهش و نیز وجود جانوران بومی منطقه و همزیستی آنها در کنار مردم بومی، بکارگیری نام حیوانات و جانوران در انتقال مفاهیم از طریق ضربالمثلها و اصطلاحات دارای فراوانی بیشتری میباشد و این خود گواهی است بر تاثیرگذاری ویژگیهای اقلیمی بر ساخت ضربالمثلهای محلی.