خلاصة:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه کتابهای داستانی تالیفی و ترجمهای بر اساس مراحل حل مساله و ویژگیهای حلکنندگان مساله بود است. داستانهای مورد بررسی در این پژوهش، شامل 10 کتاب داستانی تالیفی و 10 کتاب داستانی ترجمهای برگزیده از سوی شورای کتاب کودک بین سالهای 1380 تا 1385، متناسب برای گروه سنی "ب" و "ج" بود که با نظر متخصصان انتخاب شدند. این متون داستانی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی و بر اساس مراحل حل مساله "دیویی" و ویژگیهای حلکنندگان مساله "گریفین" مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در داستانهای ترجمهای، مرحلهی جمعآوری اطلاعات و در داستانهای تالیفی مرحلهی ارائهی راه حلها و بررسی راه حلها دارای بیشترین فراوانی بود و مرحلهی تعیین مساله و تدوین نتایج و ارزیابی آنها در هر دو گروه داستان کمتر مشاهده شد. نتیجه دیگر اینکه ویژگی تفکر تعاقبی در داستانهای ترجمهای و ویژگی مقاومت در داستانهای تالیفی به میزان بیشتری مشاهده شد و ویژگیهای دانش پیشین و توجه به دیدگاهها در هر دو گروه داستان کمتر مشاهده شد. در کل، کتابهای داستانی ترجمهای از مراحل حل مساله و ویژگیهای حلکنندگان مساله بیشتری نسبت به داستانهای تالیفی برخوردار بود که با رعایت جوانب احتیاط میتوان گفت غنیتر از داستانهای تالیفی بودند. نتیجه دیگری که این پژوهش در پی داشت این بود که هر دو گروه متون داستانی، از اکثر مراحل حل مساله و ویژگیهای حلکنندگان مساله برخوردار بودند.
ملخص الجهاز:
داستانهای تألیفی بررسیشده عبارتند از: نردبان (کامبیز کاکاوند)، من و مدادرنگیها (معصومه نوزانی)، آبچلیک پاکوتاه (محمود برآبادی)، خالهپیرزن و گربهی سیاه (جمیله فراهانی)، خانم معلم و آقای نقاش (علیاصغر سیدآبادی)، مرغ مهاجر (جمالالدین اکرمی و ستاره معتضدی)، آخرین آواز مترسک (جمالالدین اکرمی)، مزدک گرسنه (فاطمه احمدی)، ننه انسی ستاره بود (محمدرضا یوسفی) و نشانی (احمدرضا احمدی).
داستانهای کیسهی جادویی (سام مک براتنی، ترجمهی افسانه شعباننژاد)، خرگوش کوچولو (بیتریکس پاتر، ترجمهی طاهره آدینهپور)، خوابآور تنها (اودو وایگلت، ترجمهی پریسا برازنده)، کیک تولد (سون نورد کوئیت، ترجمهی نسرین وکیلی)، زیر نور ماه (سام مک براتنی، ترجمهی افسانه شعباننژاد)، تمساح غولپیکر (رولد دال، ترجمهی محبوبه نجفخانی)، آدم برفی مهربان (فرانچسکا استیج، ترجمهی مهدی شجاعی)، آدمک خوابخوار (میکائیل انده، ترجمهی کیوان جلالیان)، تشپکال (رولد دال، ترجمهی محبوبه نجفخانی)، من و زرافه و پلی (رولد دال، ترجمهی محبوبه نجفخانی) داستانهای ترجمهای بررسیشده در این پژوهش هستند.
ویژگیهای حلکنندههای مؤثر مسأله در کتابهای تألیفی و ترجمهای گروههای سنی «ب» و «ج» نتایج تحلیلهای انجامشده با هدف مشخصشدن ویژگی حلکنندهی مسألهی موجود در داستانهای تألیفی و ترجمهای براساس ویژگیهای حلکنندهی مسألهی «گریفین» در جدول شمارهی ۲ عنوان شده است: جدول2: ویژگیهای حلکنندهی مسأله در کتابهای داستانی تألیفی و ترجمهای (رجوع شود به تصویر صفحه) همانگونه که در جدول 2 مشاهده میشود، در کتابهای داستانی تألیفی ویژگیهای کارآمدی، توجه به دیدگاهها، مقاومت، دانش پیشین، تولید راه حلهای مختلف، تفکر تعاقبی و جستوجوی کمک دیده میشود.