خلاصة:
جزیه یا سربها از جمله مالیاتهای پیش از اسلامی است که در دوره اسلامی متناسب با اهداف و آرمانهای جامعه اسلامی با تغییراتی امضا شده است. غیر مسلمانان ساکن در قلمرو اسلامی (اهل ذمه) برای بهرهمندی از مصونیت نظامی و باقی ماندن بر آیین خود به حاکم اسلامی جزیه پرداخت میکردند. پرسش اصلی پژوهش این است که پرداخت مالیات جزیه چه تاثیری بر حیات زردشتیان ایران گذاشته است؟ به نظر میرسد جزیه برای الزام و اجبار اهل ذمه به پذیرش اسلام وضع شده باشد. بررسی متون اولیه تاریخی نشان میدهد که برقراری جزیه نه تنها موجب گرایش زرتشتیان به اسلام نشد و دشواری خاصی برای زندگی آنان ایجاد نکرد؛ بلکه سبب شد تا زرتشتیان با پرداخت جزیه از نظر نظامی و امنیتی مصونیت پیدا کرده بر دین خود باقی بمانند. همچنین، نشان داده شد که گرایش تدریجی زردشتیان به اسلام نه رهایی از فشار مالیات جزیه، بلکه برای به دست آوردن موقعیتهای اجتماعی بهتر و برای جذب شدن در جامعه غالب اسلامی بوده است.
Jizya is one of the pre-Islamic taxes that have been signed in the Islamic era in accordance with the goals and aspirations of the Islamic society. Non-Muslims living in the Islamic realm (ahl ul-?immah) paid tribute to the Islamic ruler in order to benefit from military immunity and stay their religion. The main question of the research is that the taxation of the tax on the life of the Zoroastrian Iran has laid down? It seems that Jizya has been forced to accept Islam for the obligation and coercion of the ahl ul-?immah.
An examination of the historical historical texts shows that the establishment of the Jizya not only did not lead to Zoroastrians to Islam and did not create a special difficulty in their lives، but also made Zoroastrians immune from military and security payments to their religion.It was also shown that the gradual tendency of Zoroastrians to Islam was not a liberation from the tax pressure، but also to obtain better social status and to be absorbed into the dominant Islamic society
ملخص الجهاز:
پرسش اصلي پژوهش اين است که پرداخت ماليات جزيه چه تأثيري بر حيات زردشتيان ايران گذاشته است ؟ به نظر ميرسد جزيه براي الزام و اجبار اهل ذمه به پذيرش اسلام وضع شده باشد.
با توجه به مطالب فوق ، اين مقاله به دنبال پاسخ به اين پرسش است که جزيه چه تأثيري بر وضع ديني زردشتيان ايران داشته است ؟ آيا اين جزيه به صورتي وضع شده بود تا پرداخت کنندگان را به تدريج و به اجبار به اسلام بخواند يا اين که اهداف ديگري در وضع اين قانون اسلامي وجود داشته است ؟ پژوهش حاضر، با روش تاريخي و به شيوه کتابخانه اي به بررسي متون تاريخي پرداخته و در نهايت به شيوه تحليلي داده هاي ١.
پيشينه تحقيق افزون بر مقاله «جزيه » در دانشنامه جهان اسلام و دائره المعارف بزرگ اسلامي که به کليات اين موضوع پرداخته اند، درباره تأثير جزيه در گروش اهل ذمه به اسلام آثار چندي نوشته شده که از مهم ترين آن ها کتاب ماليات سرانه در اسلام اثر دنت ٢است که در آن به فلسفه جزيه در اسلام پرداخته شده است .
اگرچه در برخي منابع فقهي به حاکم اسلامي توصيه شده که جزيه به صورت تحقيرآميز از اهل ذمه گرفته شود تا آن ها وادار به پذيرش اسلام شوند (مفيد، ١٤١٠: ٢٦٩؛ طوسي، ١٣٨٧: ٥٢/٢)؛ اما در منابع تاريخي گزارش هاي قابل توجهي مبني بر پذيرش اين توصيه از سوي حاکمان مسلمان ديده نميشود.