خلاصة:
مسئلهشناسی، از اولین، بایستهترین و ضروریترین نیازهای پژوهشی به شمار میآید. این مهم دربارۀ مسائل دینی و به ویژه قرآنی از اولویتی دو چندان برخوردار است. از طرفی، مسئلهشناسی نیز همانند بسیاری دیگر از علوم و تحقیقات بشری زمانمند و حتی مکانمند است، پس بر پژوهشگران لازم است تا مسائل و مشکلات هر عصری را شناسایی کرده و تحقیقات خود را متوجه و معطوف مسائل موجود و ارائه راهحلها کنند. یکی از مسائل مهمی که در مسئلهشناسی شایسته بررسی است، امکان سنجی طراحی سامانهای است که روز آمد، اصلاح و ارتقاپذیر، قابل انعطاف، دارای جامعیت و شمول نسبی و بهگونهای باشد که پژوهشگران با مراجعه به آن سامانه بتوانند از طرفی مسائل هر عصر را شناسایی و دربارۀ آن تحقیق و از طرفی مهمترین مسائل را عرضه کنند. این مقاله با مفروض دانستنِ امکان ایجاد چنین سامانهای، پیشنهادی، دارای سه بخش ورودی، تحلیل دادهها و خروجی، ارائه نموده است. بنابر این طرح، ابتدا با دو روش دلفی و گروههای کانونی، مسائل قرآنی موجود در جامعه در دو سطح عمومی و نخبگانی شناسایی، اولویتبندی و بر اساس ساختارعلوم و معارف قرآن یا دیگر روشهای معمول، طبقهبندی میشوند. سپس دیگر ورودیها، به شکلی که در متن مقاله آمده، به سامانه عرضه شده و با توجه به نیمه هوشمند بودن سامانه، این عناوین دستهبندی و مسائل جدید به دو روش یاد شده، استخراج میشود.
Problematology is of the first, most necessary and essential necessities of research. It is of even greater importance in religious issues, especially the Quranic issues. Like other human sciences and researches, problematology is time and place dependent. Therefore, one of the crucial issues, which deserves to be considered in problematology, is the possibility of designing an updated flexible software holding the capacity of updating and modifying, as well as enjoying a relative comprehensiveness. Such a system should be so efficient and professional that by utilizing it, researchers can identify the existing problems of each age, study them, and present the most important problems. Taking the possibility of producing such a system in mind, the present essay has offered a suggestion composed of three parts: the data (input), data analysis, and the output. According to the mentioned design, in the first place, through utilizing two methods, Delphi technique and focus group, the existing Quranic issues in the society is identified at two levels of the ordinary and the elite. They are also prioritized according to their level of importance, and categorized based on the Quranic science and teachings structure, or other sorts of commonplace methods. Next, other data exactly as they exist in the text of the article are given to the software, and since the software is semismart, the headings are classified and the new problems are worked out by the two mentioned methods. Different types of data as input, the quality of analyzing data, and the required output are explained in the essays text.
ملخص الجهاز:
برای آنکه تصویر روشن تری از فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب ارائه کنیم، موضوعات پایاننامهها، مقالات، پرسشها و کتابهایی که در مورد علوم قرآن نگاشته شده را بررسی کردیم که نتیجه آن به قرار زیر است: نمودار پایاننامهها در موضوعات علوم قرآنی (رجوع شود به تصویر صفحه) تذکرات هر چند شمار پایاننامههایی که دربارۀ تفسیر نگاشته شده، 79 عدد بوده، اما، بخشی از آنها در موضوعات معارف قرآن و برخی در موضوعات علوم قرآن هستند.
مسئله عمومی فرض کنید در بررسی جامعه مشخص شود، که بیشتر افراد جامعه از نقش هدایت گری قرآن بی خبر و غافل بوده و کتاب هدایت و حبل الله را تا حد یک کتاب نامفهوم که باید در قبرستانها و برای مردهها خواند، تنزل دادهاند؛ فرایند کشف این مسئله، تا دستهبندی آن و بررسی این که مسئله مورد نظر در کدامین حوزه از حوزههای دانشهای علوم و معارف قرآن دستهبندی میشود و تجزیه و تحلیل مشکل و ارائه راهحلهای پیشنهادی را میتوان مسئله یابی کرد که کارشناسان حوزههای مختلف دانشی باید بدان بپردازند.
شاید کسی ادعا کند که آنچه در قرآن یا روایات آمده که میتوان از آن، معضل، مشکل و یا مسئله را کشف کرد، نمیتواند برای جامعه امروزین مسئله باشد، ولی این ادعا قابل قبول نیست تا زمانی که ثابت نشده حکم موجود در قرآن، به زمان یا افراد خاصی اختصاص دارد، احکام موجود در قرآن برای همه بشریت است و آن ها در طول تاریخ جاودانهاند و مسائلی که از قرآن استکشاف میشود نیز همینگونهاند.