خلاصة:
تقسیمبندی تاریخ ایران باستان تا پیش از نیمة نخست عصر قاجار اغلب در چارچوب شاهنامه یا روایات دساتیری قرار میگرفت. ترجمة متون تاریخی در کنار ظهور نگاه انتقادی، به علاوة کشفیات باستانشناسی و رمزگشایی خطوط باستانی در عصر قاجار پیشفرضهای پیشین دربارة تاریخ باستانی ایران را دگرگون کرد. آن فعالیتها و پژوهشهای علمی در زمینة تاریخ همراه با نگاه ملیای که در انقلاب مشروطه برجسته شد، لزوم نگارش تاریخنگاری ملی و منسجم را به وجود آورد. تمام این عوامل باعث شدند تا الگوی دورهبندیِ تاریخ باستانی ایران دگرگون شود. مقالة حاضر به دنبال تبیین این پرسش است که فرایند تحول تقسیمبندی تاریخ ایران باستان از الگوی سنتی به الگوی علمی و نوین در عصر قاجار چگونه بوده است؟ در پاسخ به این پرسش چنین نتیجه گرفته شده است: تاریخنگاران پیرو الگوهای غالب تاریخنگاری سنتی، الگویی جهاننگر و درباری ارائه میدادند که مبدأ خود را آفرینش انسان قرار میداد و فارغ از تطبیق دادهها با شواهد عینی سعی میکرد روایتی افسانهگون و مشروعیتبخش برای دربار عصر خود ارائه دهند. با گستردهشدن تحقیقات تاریخی و بروز نوعی نگاه ملی، تلاش برای ارائة تاریخی منسجم از گذشتة باستانی ایران تا عصر معاصر افزایش یافت. تاریخ علمی ایران باستان به مرور به عنوان روایتی معتبر در کنار روایت سنتی به رسمیت شناخته شد و تاریخنگاران برای رفع شبهات میان آن دو روایت قلم میزدند. سرانجام در اواخر دورۀ قاجار، روایت سنتیْ روایتی افسانهای برشمرده شده و تاریخی که مبتنی بر کشفیات باستانشناسی و متون باستانی است معتبر گردید.
ملخص الجهاز:
٢. این مقاله با عنوان «اسطوره ، تاریخ و جابه جایی روایت ها در تـاریخ نگـاری ایـران » توسـط علـی محمـد طرفـداری در کتاب ملیگرایی، تاریخ نگاری و شکل گیری هویت ملی نوین در ایـران ترجمـه شـده اسـت (طرفـداری ، ١٣٩٧: ٢٤٩- ١٠ / تحول الگوهای تقسیم بندی تاریخ ایران باستان در عصر قاجار ترتیب زمانی نگارش نسخ این دستاورد را در پی داشت که در برخی از نسخ روشن شـد مؤلـف از چه منابعی استفاده کـرده اسـت و بـه همـین ترتیـب سـال نگـارش برخـی از نسـخه هـایی کـه سـال نگارششان مشخص نبود، به طور حدودی ، تعیین شود.
جدا از علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه - کـه در اکسـیرالتواریخ در سـخن از طهمـورث بـه کـیش مهابادیان اشاره و به دبستان مذاهب استناد می کند (اعتضادالسـلطنه ، ١٢٥٩: گ ٦ الـف ) - ازجملـه نخستین تاریخ نگاری های ایران باستان برمبنای روایت پارسیان هند به زبان فارسـی ، کتـاب نژادنامـۀ پادشاهان ایرانینژاد نوشتۀ رضاقلی هدایت است که در سال ١٢٧٦ ق نوشته شد.
, 1873, The Sixth Great Oriental Monarchy, London: Longmans, Green, دوفصلنامۀ علمی - پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا(س ) / ١٧ چند تحقیق جدید، مانند کتاب های گیبون و جان ملکم (کرمـانی ، ١٣٨٩: ٢١)، شـروع بـه نگـارش تاریخ ایران از دوران اسطوره ای تا عصر قاجار در قالب یک مجموعۀ سه جلدی تحت عنوان آیینـۀ سکندری کرد.
(In Persian) (Book) In)National Library of Iran, Tehran.
P مGira مyaمaz Guftimani Ar Persian) (Parts of Book) ٣٠ / تحول الگوهای تقسیم بندی تاریخ ایران باستان در عصر قاجار Educational .