خلاصة:
دولت روسیه به منظور جدایی گرجستان از خاک ایران به دو مرحل ه جنگ اهتمام ورزید که
جنگ اول در سال 1218 ق ./ 1804 م. با عهدنامه گلستان به صلح منتهی شد و جنگ دوم در
سال 1241 ق ./ 1826 م. آغاز و با عهدنامه ترکمانچای پایان پذیرفت . در فصول این قرارد اد ها
مفادی به توافق طرفین جنگ رسید که مسیر توسعه ایران را کند کرد . پژوهش حاضر به دنبال
بررسی عل ل و ریشه های توسعه نیافتگی ایران از خلال دو عهدنامه مذکور می باشد . این مقاله
نشان خواهد داد که اجرایی شدن مفاد این عهدنامه ها سلسل ه وار موجبات عدم توسعه و
پیشرفت را فراهم آورد که آثار آن در زندگی اقتصادی _اجتماعی مردم و حکومت ایران
تاثیرات جبران ناپذ یری برجای گذاشت . دخالت های ناروای روسیه در امور داخلی ایران،
مطابق مفاد عهدنامه ها دولت ایران را دچار آشوب داخلی کرد که به نوبه خود بر وضع یت
اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران آثار مخر بی گذاشت و مجموعه عوامل ، نقش به
سزایی در عد م توسعه ایران گذاشت که یک به یک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ملخص الجهاز:
دخالت های نـاروای روسـیه در امـور داخلـی ایـران ، مطابق مفاد عهدنامه ها دولت ایران را دچار آشوب داخلی کرد که بـه نوبـه خـود بـر وضـعیت اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی ایران آثار مخربی گذاشت و مجموعه عوامل ، نقـش بـه سزایی در عدم توسعه ایران گذاشت که یک به یک مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
در فصول این دو عهدنامه مفادی قید شد که بـه آرزوی روس هـا کـه همان رسیدن به آب های گرم و آزاد و دستیابی به تجارت کرانه های شمالی ایران ، که با توسـل به حیله و با برنامه ریزی های قبلی صورت گرفته بود؛ جامه عمل پوشاند اما این فقط یک روی سکه بود طرف دیگر سکه که ایران قرارداشت متحمل ضرر و زیان هایی شد که تا هم اکنون بـا آن مواجه است .
مساله اصلی مقاله حاضر که شناخت ریشه هـای توسـعه نیـافتگی در ایـران بـا تکیـه بـر مفـاد عهدنامه های منعقد شده می باشد، ابتدا روند تحولات جنـگ هـای اول و دوم ایـران و روس را بررسی می کند سپس به تفصیل ، به مفاد قراردادهایی که به دنبال شکست نظامی ایران در جنگ با روسیه منعقد شده است اشاره خواهد کرد و در نهایت چشم اندازهایی از عوامل عدم توسـعه ایران را با توجه به این دو قرارداد تحلیل و بررسی می کند.
٢- جنگ دوم ایران و روسیه و انعقاد عهدنامه ترکمانچای روس ها بعـد از فراغـت از جنـگ هـای خـود در اروپـا بـه دنبـال طـرح هـای نـوی بـرای دست اندازی به سرزمین ایران بودند.