خلاصة:
تغییر اصول نظریۀ ادبی در شعر سبک هندی و توجه به دو مقولۀ اندیشه و لذت آفرینی نشان می دهد که شاعران سبک هندی مختصات ادبی نظریه خود را با فهم و درک مخاطب سامان دادند. درست است که جامعۀ ایران در عصر تیموری و صفوی به آرامش اقتصادی و رفاه نسبی دست یافت اما به دلیل هجوم مغول در دو قرن قبل از آن و ضعف شدید بنیان های علمی-آموزشی و فرهنگی ایران، شاعران سبک هندی یا به هند رفتند یا در ایران ماندند و با مخاطب معاصر خود و درک نسبی او از شرایط ادبی و اجتماعی کنار آمدند. در این پژوهش ضمن نگاه به مقولۀ نظریۀ سبک هندی و توجه به نسبت آن نظریه با مخاطب فارسی زبان سعی شده تا جایگاه و ارزش مخاطب سنجیده شود و از اسلوب معادله به عنوان یکی از زمینه های ادبی برای ایجاد ارتباط با مخاطب عام سخن به میان بیاید. نتیجه حاصل از این پژوهش این شد که متون ادبی سبک هندی عمدتاً متونی بسته اند، حاصل اندیشه اند، از اشراق کمتر بهره گرفته اند و مخاطب آن ها مخاطبی معمولی با سطحی نازل از دانش های مکتبی است.
ملخص الجهاز:
نگاهی به اسلوب معادله در شعر صائب * با تکیه بر نقش خواننده محمد حکیم آذر چکیده تغییر اصول نظریۀ ادبی در شعر سبک هندی و توجه به دو مقولۀ اندیشه و لذت آفرینی نشان می دهد که شاعران سبک هندی مختصات ادبی نظریه خود را با فهم و درک مخاطب سامان دادند.
در این پژوهش ضمن نگاه به مقولۀ نظریۀ سبک هندی و توجه به نسبت آن نظریه با مخاطب فارسی زبان سعی شده تا جایگاه و ارزش مخاطب سنجیده شود و از اسلوب معادله به عنوان یکی از زمینه های ادبی برای ایجاد ارتباط با مخاطب عام سخن به میان بیاید.
تاریخ وصول : ٩٢/٤/١ تاریخ پذیرش ٩٢/١١/٢٦ مقدمه اسلوب معادله در حوزۀ شعرشناسی فارسی دیگر اصطلاحی آشناست و از زمانی که شفیعی کدکنی مباحث مربوط به این شگرد ادبی را در دو کتاب صور خیال در شعر فارسی و شاعر آینه ها شرح و بسط داد دیگر به یکی از ارکان شناخت و آشنایی مخاطبان با شعر فارسی خصوصا سبک هندی (اصفهانی) مبدل شده است .
مرتضایی، ١٣٩٠: ٢٩-٣٨) از عمده ترین تحقیقات مرتبط با این مقاله هستند، اما کسانی هم مشخصا به بحث تشبیه تمثیل در شعر سبک هندی و صائب پرداخته اند که از آن میان میتوان به آراء محمود فتوحی در کتاب بلاغت تصویر (رک.
در شعر و نثر قدیم فارسی هم البته به اهمیت خواننده (مخاطب ) وقوف کامل داشته اند و اساس علم معانی نیز همین رویکرد بوده است اما در سده های اخیر و با گسترش جریانهای جدید نقد ادبی این روش نقد بسیار مورد توجه قرار گرفت .