خلاصة:
مهاجرت ماهیتاً فرایندی جنسیتی است، زیرا میتواند در ساختار جمعیتی مبدأ تغییر ایجاد کند و به تبع آن در بروز تحولات اقتصادی اجتماعی، بهخصوص در ارتباط با جنسیت، تأثیر بسزایی داشته باشد. هدف پژوهش تحلیل پیامدهای مهاجرت مردان سرپرست خانوار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در روستاست. روش تحقیق توصیفیـ تحلیلی و حجم نمونه 289 زن سرپرست خانوار مهاجر در شهرستان مشهد بوده است. تأثیرات مهاجرت در دو بعد اقتصادی و اجتماعی با 15 اثر مثبت و منفی در طیف لیکرت کمی شد. نتایج نشان داد از دیدگاه زنان، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت مردان با 88/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 09/2 بوده است. در بعد اجتماعی، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت با 26/3 بیشتر از تأثیرات منفی با 99/1 و در بعد اقتصادی میانگین تأثیرات مثبت با 54/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 23/2 بوده است. این امر با نوع غالب مهاجرت مردان در شهرستان مشهد، که عمدتاً روزانه است، قابل توجیه است، زیرا میانگین تأثیرات منفی مهاجرت در خانوارهایی که مردان مهاجرت روزانه داشتهاند 06/2 در مهاجرت کوتاهمدت 18/2 و در مهاجرت طولانیمدت به 53/2 افزایش مییابد. لذا مهاجرت انفرادی مردان از نواحی روستایی، درصورتیکه روزانه باشد، تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در نواحی روستایی دارد.
Migration is one of the most prevalent and effective social phenomenon that may cause some changes in origin’s population structure, consequently, lead to emerge of socioeconomic changes especially in relation to gender. So, the migration is a gender process naturally. The present research seeks to analyze the consequences of husband’s migration on socioeconomic status of left-behind women in rural areas. The research method is descriptive-analytical and sample size is 289 women in 22 sample villages of Mashhad County who their husband migrated to work. In this study, the examined women were identified by snowball method and participated in completing the questionnaire. The effects of men’s immigration on rural women were evaluated in term of economic and social dimensions with 15 positive and 15 negative effects separately. From the women perspective, the results of paired Sample t-test showed that men’s migration mainly had positive rather than negative effects; as in the social term, the average positive effects of migration of men is 3.26 that significantly more than the average 1.99 of negative effects; and in the economic dimension, the average 2.54 of positive effects were more than the average 2.23 of negative effects. In total, the average 2.88 of positive effects of men migration were more than the average 2.09 of negative effects. This is justified by the predominant type of men’s migration, which is mostly daily, across the mashhad county. The results of variance analysis also showed that the average of negative effects of households with daily migration of husband were 2.06 that this figure was increased to 2.18 in short-term migration and to 2.53 in long-term one. Therefore, if the migration of men from rural areas is daily, it will have a positive effect on the economic and social status of left-behind women in rural areas.
ملخص الجهاز:
واکاوي پيامدهاي مهاجرت مردان بر وضعيت زنان جامانده در نواحي روستايي (مطالعة موردي : شهرستان مشهد) آتنا وطن خواه نوغاني ١، مريم قاسمي *2 چکيده مهاجرت ماهيتا فرايندي جنسيتي است ، زيرا مي تواند در ساختار جمعيتي مبدأ تغيير ايجاد کند و بـه تبـع آن در بروز تحولات اقتصادي اجتماعي ، به خصوص در ارتباط با جنسيت ، تأثير بسزايي داشته باشد.
بـه منظـور بررسـي پيشـينة تحقيـق بـا اسـتفاده از کليـدواژه هـاي Rural left behind women ــ urban migration and gender effects در پايگاه هاي اطلاعاتي Pubmed, Google scholar, Elsevier, Proquest, Springer جسـت وجـو شد و براي منابع فارسي پايگاه اطلاعات جهاد دانشگاهي ، مگيـران ، بانـک هـاي اطلاعـاتي ايـران مدکس مورد جست وجو قرار گرفت .
پيشينة تحقيق پيرامون تأثيرات جنسيتي مهاجرت مردان از نواحي روستايي نويسنده نتايج مهم ترين تأثيرات مثبت جنسيتي مهاجرت مردان ذيل پنج عامل با ٦٨/٣٨درصد واريانس به ترتيب شامل : افزايش قدرت تصميم گيري زنان در خانواده با ٢١/٢، افزايش استقلال مالي زنان با ١٦/٢، افزايش توانمندي روان شناختي با ١٣/٤، تمايل به انجام دادن فعاليت هاي وطن خواه نوغاني ، اقتصادي درآمدزا با ٩ و افزايش مشارکت در حوزه هاي اقتصادي و اجتماعي با ٨/٥ درصد قاسمي ، جوان واريانس تبيين شده است .
موانع اقتصادي ، اجتماعي و تغييرات الگوهاي همسرگزيني در کنار پديدة مهاجرت مردان نقدي ، بلالي جوان به شهرها موجب تأخير و کاهش شانس ازدواج دختران روستايي شده است که اين امر [17] (1389) سبب افزايش برهم خوردن نسبت جنسي و تغيير نقش هاي جنسيتي در روستاها مي شود.