خلاصة:
ظهور به یکباره داعش در تابستان سال 1393هـ.ش. در کشور عراق و تشکیل دولت خودخوانده، جهان اسلام را با واقعیات جدیدی از تفکر سلفی رادیکال مواجه ساخت که ابعاد گوناگون عملکردی آن برای اندیشمندان جهان اسلام ناشناخته بود. این نوع تفکر که نوعی سلفیه سیاسی است به سلفیهای تکفیری معروف میباشند. تحقیق حاضر با هدف پاسخگویی به این سؤال اساسی صورت گرفته است که عوامل داخلی تهدیدکننده امنیت جهان اسلام از سوی جریانهای تکفیری کدام است؟ این تحقیق بر مبنای دستاوردها از نوع کاربردی، بر مبنای اهداف و ماهیت، از نوع پیمایشی، توصیفی و تحلیلی و بر مبنای نوع دادههای مورد استفاده از نوع آمیخته است. محققین تلاش نمودهاند تا پس از ماهیتشناسی جریانهای تکفیری و مقولهی امنیت جهان اسلام، عوامل داخلی تهدید کننده امنیت جهان اسلام که میتواند بهمنظور ایجاد ناامنی مورد استفاده جریانهای تکفیری قرار گیرد را احصاء نمایند. جامعه آماری این پژوهش، تعداد 30 نفر از متفکران در حوزه جریانهای تکفیری میباشند. روش جمعآوری اطلاعات و دادهها به روش کتابخانهای و میدانی بوده و با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و فیشبرداری کتابخانهای، دادههای لازم جمعآوری شدند. دادههای تحقیق با استفاده از شیوههای آماری توصیفی و تحلیلهای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و تحلیل نهایی و عوامل احصاء شده بر اساس محاسبات ماتریس مقایسه زوجی مورد طبقهبندی قرار گرفته و در پایان بر اساس تجزیه و تحلیل و نتایج به دست آمده از تحقیق، تعدادی پیشنهاد کاربردی برای ارائه به مبادی تصمیمساز برای مقابله با خطر جریانهای تکفیری ارائه گردیده است.
Sudden emergence of the ISIS in 2014 in Iraq (during the summer in 1393) and the shaping of an autonomous state, challenged the Islamic world with new realities of radical Salafi thinking whose different practical aspects were so far unknown to the scholars of the Islamic world. This kind of thinking which a kind of political Salafism is came to be known as TakfiriSalafist. The present research aims at answering this question that what are the Takfiri movements’ internal threat factors for the Islamic world. This is an applied research of a survey, descriptive-analytic kind with a mixed approach. The researches try to first determine the nature of Takfiri movements and then name the internal threat factors which can be used by Takfiri movements in order to destabilize the security. Statistical population consisted of 30 experts in the field of Takfirimovements studies. The data were collected using a library and field method via instruments such as questionnaire and library note-taking. The research data were analyzed using descriptive and analytic statistical methods and the final analysis was classified by pair-wise comparison matrix. Finally, sectarianism, ethnic prejudices, economic problems, current challenges, land conflicts, government structure and inclination to modernization were determined as the most important internal factors in the Islamic world.
ملخص الجهاز:
تحقيق حاضر با هدف پاسخگويي به اين سؤال اساسي صورت گرفتـه اسـت کـه عوامـل داخلي تهديدکننده امنيت جهان اسلام از سوي جريان هـاي تکفيـري کـدام اسـت ؟ ايـن تحقيـق بـر مبنـاي دستاوردها از نوع کاربردي، بر مبناي اهداف و ماهيت ، از نوع پيمايشي، توصيفي و تحليلي و بر مبناي نـوع داده هاي مورد استفاده از نوع آميخته است .
علاوه بر اين عامل ، با گسترش بيداري اسلامي در کشورهاي عربي، غرب با طراحي و برنامه ريزي براي انحراف آن ، تلاش کرد تا جريان اصيل بيداري را به نفع خود از طريق بدل سازي مديريت کند که رشد و گسترش جريان تکفيري و نفوذ آن به بلاد اسلامي، از عمده ترين شگردهاي بکارگرفته شده ازجانب مجامع غربي- صهيونيستي است که با بهره مندي از کمک هاي مرتجعين منطقه اي به منظور ايجاد ناامني در کشورهاي اسلامي، برنامه ريزي و اجرا گرديده است .
تجزيه و تحليل داده ها و يافته هاي تحقيق به منظور تجزيه و تحليل عوامل داخلي موجود در کشورهاي اسلامي که ميتواند به عنوان عوامل تهديد کننده امنيت در سطح جهان اسلام مورد سوءاستفاده جريان هاي تکفيري قرار گيرد، اين عوامل در ٥ مؤلفه ي اعتقادي، اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي تقسم بندي گرديده و به بررسي رتبه ميانگين هر کدام از مؤلفه ها به لحاظ رتبه اهميت و رتبه ميزان تأثيري که نسبت به هم داشته اند پرداخنه شد.
رتبه ميانگين اين ابعاد به ترتيب از بيشترين به کمترين در جدول بالا نشان داده شده است که به استناد خروجي جدول ، شاخص هاي اختلافات فرهنگي در کشورهاي اسلامي و بوجود آمدن فضاي بيشتر براي قدرت يابي احزاب راديکال ، جزء عوامل اصلي در نظر گرفته نميشود.