خلاصة:
شیوههای جایگزین حل و فصل اختلافات عبارت عامی است که به روشهای حل و فصل اختلافات به صورت دوستانه و خارج از دادگاه اشاره دارد. در این شیوه طرفین اختلاف بهجای توسل به دادگاهها، دعوای خود را به کمک ثالث یا روشی که خود مناسب میدانند فیصله میدهند. داوری، مذاکره، میانجیگری، سازش، کدخدامنشی و روشهای ترکیبی از مهمترین این شیوههاست. از سوی دیگر، حقوق بین الملل اقتصادی حوزهای گسترده که شامل حقوق مالی و بانکی، خدمات و تجارت و حقوق سرمایهگذاری خارجی است. پرسش اساسی این تحقیق این است که شیوههای جایگزین چیست و در تصفیه اختلافات ناشی از حوزه اقتصاد بینالملل تا چه میزان کارآ و اثربخش است؟ پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و نتایج آن نشان میدهد که منشاء بروز اختلافات اقتصادی عمدتاً ناشی از تفسیر یا اجرای قراردادهای تجاری و موافقتنامه های بانکی و مالی، اختلاف ناشی از سلب مالکیت و یا اختلاف ناشی از خدمات است. بالحاظ اینکه تابعان حقوق بین الملل اقتصادی متنوع بوده و اشخاص حقیقی را نیز شامل میگردد و اختلافات این حوزه از پیچیدگیهای زیادی برخوردار است؛ طرفین اختلاف معمولاً تمایلی به ارجاع اختلاف به دادگاههای دولتی و مراجع قضایی ندارند، در نتیجه استفاده از شیوههای جایگزین برای حل اختلافات اقتصادی میتواند موثرترین مکانیزم حل و فصل اختلافات حوزه اقتصادی باشد.
ملخص الجهاز:
پرسش اساسي اين تحقيق اين است که شيوه هاي جايگزين چيست و در تصفيه اختلافات ناشي از حوزه اقتصاد بين الملل تا چه ميزان کارآ و اثربخش است ؟ پژوهش حاضر از روش توصيفي -تحليلي استفاده شده است و نتايج آن نشان مي دهد که منشاء بروز اختلافات اقتصادي عمدتا ناشي از تفسير يا اجراي قراردادهاي تجاري و موافقتنامه هاي بانکي و مالي، اختلاف ناشي از سلب مالکيت و يا اختلاف ناشي از خدمات است .
با لحاظ اينکه تابعان حقوق بين الملل اقتصادي متنوع بوده و اشخاص حقيقي را نيز شامل مي گردد و اختلافات اين حوزه از پيچيدگي هاي زيادي برخوردار است ؛ طرفين اختلاف معمولا تمايلي به ارجاع اختلاف به دادگاههاي دولتي و مراجع قضايي ندارند، در نتيجه ، استفاده از شيوه هاي جايگزين براي حل اختلافات اقتصادي مي تواند موثرترين مکانيزم حل وفصل اختلافات حوزه اقتصادي باشد.
(درويشي هويدا، ١٣٩٣: ١٧١) از آنجا که اختلافات حوزه اقتصادي از پيچيدگيهاي زيادي برخوردار است و بازيگران غيردولتي و اشخاص در اين عرصه فعال تر از بازيگران دولتي هستند؛ و از سوي ديگر، طرفين اختلاف به دلايل مختلف تمايلي به ارجاع اختلاف به دادگاههاي دولتي و مراجع قضايي ندارند، توسل به شيوه هاي جايگزين براي رفع اختلافات في مابين بيشتر از ساير مکانيزم هاي قضايي تصفيه اختلاف ، مورد توجه آنها قرار گرفته است .
طبيعتا براي حل وفصل اختلافات اين حوزه ، شيوه هاي مختلفي پيشنهاد شده است که مکانيزم هاي جايگزين حل اختلاف بازرترين روش تصفيه اختلافات در حوزه حقوق بين الملل اقتصادي است .