خلاصة:
تهران همواره در معرض آسیب پذیری ناشی از رخداد زمین لرزه احتمالی بوده است. در این میان، سکونتگاههای غیررسمی به دلیل ساخت وساز بدون ضابطه و بافت فرسوده در کنار معضلات اقتصادی و اجتماعی بیشتر در معرض این آسیب هستند. محله فرحزاد یکی از سکونتگاههای غیررسمی تهران و مورد مطالعاتی این پژوهش در برابر این مخاطره به شدت آسیب پذیر است.
هدف از پژوهش پیش رو بررسی میزان آسیب پذیری محله با استفاده از سناریونویسی برای آسیبهای احتمالی و خسارتهای ناشی از زمین لرزه بر کالبد محله و پیش بینی میزان خسارتها و تلفات ناشی از آن است.
روش پژوهش توصیفی تحلیلی با رویکرد کمی است. تحلیل فضایی پژوهش با استفاده از نرم افزار Arcmap انجام شده است. روشهای گردآوری اطلاعات نیز شامل مطالعه اسناد بالادست در کنار مشاهده و مصاحبه اکتشافی با اهالی بوده است.
پس از شناخت محله و مطالعه آسیب پذیری آن، با استفاده از مدلهای عرضه شده برای زمین لرزه احتمالی در تهران، بدترین حالت ممکن برای محله فرحزاد، که وقوع زمین لرزه ناشی از لغزش گسل شمال تهران است و بیشترین خسارات و تلفات را بر جای میگذارد، در نظر گرفته شده و سناریوی مخاطره برای آن نوشته شده است تا حدود و حجم آسیب پذیری و میزان تخریب حدودی ساختمانها، زیرساختها، و سایر جنبهها مشخص شود. بر اساس نتایج به دست آمده محله فرحزاد با تخریب ۶۵درصدی در اثر زمین لرزه واقع شده و در پی لغزش گسل شمال تهران روبه رو خواهد شد که در آن بین ۱۱۵۳ تا ۱۳۴۵ ساختمان آسیب جدی خواهند دید و تلفات انسانی در صورت وقوع زمین لرزه در هنگام شب و نبود امدادرسانی به بیش از ۵۰۰ نفر خواهد رسید.
Tehran has always been vulnerable to possible earthquakes, with informal settlements being most at risk and their worn-out urban context exacerbated by socio-economic problems. Studied here, is the Farahzad neighbourhood, one of the informal settlements in Tehran, which is extremely vulnerable to earthquakes.
The purpose of this study is to investigate the extent of the vulnerability in this neighbourhood by using scenario planning for possible damages and casualties. The research method is descriptive-analytical with a quantitative approach. The spatial analysis is conducted using Arcmap software, and data collection methods include the study of documents along with exploratory interviews with residents.
After recognising the neighbourhood and studying its vulnerabilities using the models suggested for a possible earthquake in Tehran, the worst-case scenario is considered, namely, an earthquake caused by the fault in northern Tehran. Working out the extent of vulnerability and the degree of destruction of buildings, infrastructures, and other aspects of damages, it is concluded that the Farahzad neighbourhood would face a 65% damage to its built environment, meaning between 1153 and 1345 buildings will be damaged seriously, and human casualties would reach more than 500 people if the quake occurs at night.