خلاصة:
نیازسنجی پژوهشی علوم و معارف حدیث به معنی شناخت موضوعات مورد نیاز برای پژوهشهای حدیثی است. این کار به پژوهشگران، استادان، دانشپژوهان و دانشجویان برای مسالهیابی و گزینش موضوع پژوهشی، کمک میکند. همچنین مسیر آینده علوم و معارف حدیث را نشان میدهد. «اولویتهای پژوهشی علوم و معارف حدیث» نام کتابی است که در آن محصول پروژه نیازسنجی پژوهشی علوم و معارف حدیث، آمده است. مقاله کنونی در صدد است تا روش این پروژه و ویژگیهای آن را تبیین کند. شناخت این روش، مخاطب را در الگویابی برای انجام کارهای مشابه، یاری کرده و بهرهگیری از کتاب را آسان و روشمند میسازد. بدون آشنایی با روش کار، استفاده از کتاب یادشده، همراه با ابهاماتی بوده و چهبسا مخاطب را به نتیجه مورد نظر نرساند. این نگاشته در سه بخش به معرّفی «روش نیازسنجی»، «نظام موضوعات» و «آمارها و تحلیل» میپردازد.
ملخص الجهاز:
روش نیازسنجی و نظام موضوعاتدر کتاب «اولویتهای پژوهشی علوم و معارف حدیث» محمّد مهدی احسانیفر علی فرهمندیان چکیده نیازسنجی پژوهشی علوم و معارف حدیث به معنی شناخت موضوعات مورد نیاز برای پژوهشهای حدیثی است.
پرسش اصلی نگاشته حاضر، این است که «اولویتهای پژوهشی علوم و معارف حدیث» با چه روشی تعیین شد؟ پاسخ به این پرسش میتواند راهِ پیموده را نشان داده و الگوی حرکت پروژه را برای بهرهگیری در طرحهای مشابه، تصویر نماید.
منابع و اسناد تطبیقی این گروه، شامل نگاشتههایی است که بهمنظور بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی بالقوّه حدیثی در سطح بین الادیانی، بین المذاهبی و نیز مؤسّسات و مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی داخل کشور، بررسی میشود.
«اجتهاد در رجال» و بازنگاری جایگاه این دانش در مجموعه علوم و معارف حدیث بهعنوان راهی در سنجش اعتبار حدیث، زیربنای بسیاری از عناوین این بخش قرار گرفته است.
«آداب الحدیث» شاخکی فراموششده در دانش حدیث است که کتاب «اولویتهای پژوهشی علوم و معارف حدیث» در صدد احیای آن برآمده و با شناسایی و عرضه عنوانهای مختلف، بار دیگر این مادّه مهم را در پیش چشم قرار میدهد.
معارف حدیث هرچند معارف حدیث، در تعریف رسمی خود به «گزارههای حدیثی در موضوعات مختلفِ مورد نیاز انسان» گفته میشود ولی در این جدول برای رعایت حجم زیرشاخهها و عنوانها به دو شاخه تقسیم شده و شاخه نخست با عنوان «معارف حدیث» و شاخه دوم با عنوان «حدیث و علوم اسلامی» آمده است.