خلاصة:
امروزه با توجه به بحث پیرامون هویت در معماری معاصر کشور و نیز الزامها و ظرفیتهای فرهنگ بومی، توجه به دانش (شناختها) و بینش (فلسفه وجودی) ارزشهای فرهنگ اسلامی در معماری مسکن به منظور حرکت در جهت تبیین الگویی اسلامی ایرانی ضروری به نظر میرسد. به همین دلیل، هدف از پژوهش پیش رو شناخت ارزشهای رفتاری و اخلاقی فرهنگ دینی در زمینه سکونت و تدوین راهکارهای موثر طراحی جهت کاربست آن در سیاستهای کلی مسکن کشور به منظور پیشرفت و ارتقاء کیفیت مسکن معاصر میباشد. در این راستا، ابتدا برخی از گزارههای ارزشی در طراحی خانه از منابع سنت و شریعت، در مسیر مطالعات اسنادی و کتابخانهای استخراج و با استناد به قرآن کریم بیان شده؛ سپس برای استنتاج گزارهها از روش ترکیبی (مرکب از تحلیل محتوای کیفی و استدلال تحلیلی- استنباطی) بهره گرفته و راهکارهای پیشنهادی طراحی ارائه گردیده است.
یافتهها نشان میدهد که ارزشهای دینی تاکید بر مهمان پذیری خانه، محرمیت خانه و پرهیز از تجمل و اسراف دارد؛ که برای بها دادن به هریک از این اصول و در وصف آنها، گزارههای ارزشی نظیر "مهمان حبیب خداست"، "خانه حرم امن است" و "اسراف و تبذیر حرام است" مطرح شده است.
اگر چه این ارزشها به طور عمده در بافت و خانههای سنتی ایران حضور و ظهور داشت، اما امروزه در طراحی بسیاری از خانههای معاصر غایب و مجهول است. بنابراین فرد مسلمان میبایست با بهرهگیری از اصول اسلامی و تجسم کالبد آن (منش)، انعکاسی از عمل به این ارزشها (کنش) را برای ارتقاء کیفت زندگی خود فراهم آورد.
Today, considering the discussion about identity in contemporary architecture and also the requirements and capacities of indigenous culture, attention to knowledge (cognitions) and insight (existential philosophy) values of Islamic culture in housing architecture in order to move towards explaining the Iranian Islamic model. it seems necessary. For this reason, the purpose of this study is to identify the behavioral and moral values of religious culture in the field of housing and to develop effective design strategies for its application in the general housing policies of the country in order to improve and enhance the quality of contemporary housing. In this regard, first, some valuable propositions in the design of the house are extracted from the sources of tradition and Sharia, in the course of documentary and library studies, and are expressed with reference to the Holy Quran; Then, a combined method (consisting of qualitative content analysis and analytical-inferential reasoning) is used to infer the propositions and the proposed design solutions are presented.Findings show that religious values emphasize home hospitality, home privacy and avoidance of luxury and extravagance; In order to evaluate each of these principles and in describing them, valuable statements such as "the guest is God's beloved", "the house of the sanctuary is safe" and "extravagance is forbidden" have been proposed.Although these values were mainly present in the texture and traditional houses of Iran, but today they are absent and unknown in the design of many contemporary houses. Therefore, a Muslim should use Islamic principles and embody its body (manesh) to provide a reflection of the practice of these values (kunesh) to improve the quality of life.
ملخص الجهاز:
٦. يافته هاي تحقيق با توجه به سنت و شريعت اسلامي در حوزه مسکن و مقوله سکونت و نيز با نگـاهي بـه چـالش هـاي روابط اجتماعي و نوع سبک زندگي القايي در جامعه امـروز، سـه ارزش "مهمـان حبيـب خداسـت "، "خانه حرم امن است " و "اسراف و تبذير حرام است " به عنوان گزاره هاي ارزشي طراحي خانه ، بـراي ادامه پژوهش در نظر گرفته شده است که در اين مقال در مسير رسيدن به پاسخ سوال اصـلي پـژوهش سعي در تقريب ارزش هاي مطرح شده به الگوي طراحي معماري داشته ايم ؛ به عبارت ديگـر در پايـان ارزشهاي مطلوب راحي مسکن از منظر انديشه اسلام استنتاج هر گزاره ، مدل مفهومي مبتني بر دو بعـد ارزشـي و کالبـدي در چهـارچوب معيارهـايي بـراي تدوين راهکارها به عنوان پاسخ هر گزاره ارائه شده است ؛ با اين اميد که توجـه و بهـره گيـري از ايـن اصول ميتواند گامي در مسير پيشرفت الگوي اسلامي ايراني در مسکن معاصر باشد.
حوزه حوزه پذيرايي از فردي فضاي زندگي جمعي خانواده همسايگان مهمان حوزه حوزه والدين دوستان عرصه عمومي عرصه نيمه عمومي عرصه نيمه خصوصي عرصه خصوصي دياگرام ٦ - مهماني خانوادگي- هال خصوصي (منبع: نگارندگان ) باتوجه به آنچه که بيان گشت ، ضرورت لزوم طراحي تقسيم فضايي خانه به صورت تفکيک بيرونـي و ارزشهاي مطلوب راحي مسکن از منظر انديشه اسلام اندروني، الگوي چهار گانه سلسله مراتب فضايي و رفتاري و ايجاد موانع کالبدي بارز و تغييرپذير بين اين دو حوزه ميتواند پاسخي به اين نياز باشد.