خلاصة:
مبادی و سرچشمه های فرهنگ ایران ، همواره به باورها و داستا ن ها و
اسطوره هایی مربوط می شده که هر کلام زائیدة تخیل جمعی ، در بیان آرزوهای
برآورده نشدة قومی بوده اند. اسطوره ها و افسانه ها رویاهای جمعی و غیر
شخصی اند که در هر زمان بنابر شرایط و اوضاع خاص اجتماعی می توانند بار
معانی جدید را بپذیرند . برداشت سمبلیک و استعاری از اساطیر و افسانه ها به
قدرت تخیل و آگاهی شاعر از آنها بستگی دارد . ملتی که همواره در استبداد و
خفقان به سر برده ، در برخورد با واقعی ت های پیرامون خود ، از مراحل اسطوره
و حماسه تاریخ می گذرد و خود را در ورای اسطوره ها و اشارات و
حماسه های دلپذیر ماندگار می سازد و حاصل تجربه های تاریخی و فرهنگی
خود را در لابه لای داستانها و اشاره ها به صورت کنایه وار و سربسته بیان
می نماید.
« مهدی اخوان ثالث »یکی از برجسته ترین شاگردان نیماست و از جمله
شاعران تو انمند معاصر است که توانسته است در عرصه شعر نو خود را به
عنوان شاعری صاحب سبک معرفی کند و دریچه هایی نو پیش روی
دوستداران و فعالان در این زمینه بگشاید . بعد از امضای فرمان مشروطیت هم
پای تحولات در قالبهای شعری در درون مایه های آن نیز دگرگونی به چشم
می خورد؛ استبداد سیاسی و اعمال حاکمیت مطلق ، فروپاشی دیکتاتوری رضا
شاه و عدم تسلط شاه بی تجربة جدید ، حضور همه جانبة آمریکا و انگلیس در
ایران و تشکل نیروهای ملی - مذهبی در برابر نفوذ بیگانگان ، همه از جمله
عواملی بود که باعث شد اخوان بیشتر در مسائل اجتماعی تامل می کند و با
بهره گیری از تلمیحات و شباهتهای اسطوره ای ، فریاد خود را در شعر خویش
بگنجاند و بازگو کنندة حماسة زمان خود باشد . این مقاله با عنوان«تحلیل
اسطوره های حماسی در شعر اخوان ثالث» برآن است ضمن تعریف واژه ها و
اصطلاحات اسطوره ای ، به بیان و معرفی اسطوره های حماسی به کار گرفته
شده در شعر اخوان همراه با شاهد شعری بپردازد . و در پایان به این نتیجه
رسیده است که اخوان ثالث با استفاده از تمثیل ها و نمادهای اجتماعی و
اسطوره ای به تطبیق و بیان اوضاع و احوال روزگار خود پرداخته است . و
اسطوره های حماسی را برای این انتخاب می کند تا بتواند مقصود سیاسی و
اجتماعی خود را به خواننده القا کند.
ملخص الجهاز:
ارتباط اسطوره با ادبیات به طور عام و با شعر معاصر به گونۀ خاص به این دلیل است که گاهی واژههای اساطیری به گونۀ تلمیح، استعاره و تشبیه در آثار شاعران معاصر به کار میرود که ما به ناچار باید از آنها مطلع باشیم تا درک درستی از معنای شعر داشته باشیم لذا این پژوهش در نظر دارد که اولا مخاطب خود را با تلمیحات اسطورهای در شعر نو آشنا کند، ثانیا از آثار مهدی اخوان ثالث شاهد مثالهایی بیاورد که بر اساس مشبه بههای اسطورهای بوده است.
اهداف پژوهش این تحقیق اسطورههای حماسی را در شعر اخوان ثالث بررسی میکند و در برخورد با هریک از نمونههای مورد نظر به معرفی اسطوره یا داستان مطرح شده در شعر اخوان میپردازد تا هم آگاهیهای شاعر از اسطورههای کهن مشخص گردد و نیز نشان دهد که اخوان با اطلاع از اساطیر کهن به گونهای تلمیح و استعاره به بیان و بازتاب اوضاع زمانۀ خود پرداخته است.