خلاصة:
صورخیال جوهر اصلی و عنصر ثابت شعر است و چیزی است که از نیروی
تخیل حاصل می شود. صور خیال معیار ارزش و اعتبار هنری شعر است . در
هیچ یک از آثار ادبی در طی ده قرن گذشته اثری در نقد علم بلاغت به اهمیت
صور خیال نیست مجموعه ی تصاویر حاصل از انواع صور خیال (استعاره ،
تشبیه، مجاز، کنایه) در دیوان هر شاعری بیانگر لحظه هایی است که با درون و
جهان درونی او سرو کار دارد . بررسی آثار شاعران انقلاب و دفاع مقدس از
جمله راهکار های مهم و تاثیر گذار در شعر انقلاب و دفاع مقدس است . با
پیروزی انقلاب اسلامی و به فاصله ی کمی از آن جنگ تحمیلی ایران مضمون
و محتوای شعر نیز تغییر پید ا می کند، صورتهای مختلف خیال نیز دگرگون و
تصاویر نو و بدیعی خلق می گردد و از این رو شعر شمشیر برنده ای برای
پیشبرد اهداف انقلاب و دفاع مقدس و ارزشهای آن می شود.
قیصر امین پور از جمله شاعرانی است که در اد بیات پایداری و انقلاب دارای
چهره ی درخشانی است که عناصر خیال در اشعار وی نمود قابل توجهی دارد .
مقاله ی حاضر تحقیقی است پیرامون صور خیال در اشعارمقاومت قیصر امین
پور. در این پژوهش اشعار قیصر در 4 دفتر«دستور زبان عشق،آئینه های
ناگهان، تنفس صبح ، گلها همه آفتاب گردانند»از نظر صور خیال بررسی شده
و نتایج حاصل از آن به صورت نمودار به تصویر کشیده شده است.
ملخص الجهاز:
حقیقت یعنی استعمال کلمه در همان مفهومی که واضع لغت آن را به کار برده بی هیچگونه تصرفی در مورد استعمال آن»(کدکنی، 76: 1350) «مجاز عبارت است از کاربرد واژه در غیر معنی اصلی و ماوضع له که برای رسیدن به معنی مجازی و عدول از معنی حقیقی باید مناسبتی یا علاقهای بین معنی حقیقی و معنی مجازی وجود داشته باشد تا ذهن بتواند به مفهوم مورد نظر شاعر برسد»(علوی مقدم، 128: 1390) کنایه، Allusion «چهارمین ترفند شاعرانه و شیوهی باز نمود اندیشه، در قلمرو بیان کنایه است(کزازی، 156: 1370) استاد همایی در تعریف کنایه گفته است« کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است و در اصطلاح سخنی است که دارای دو معنی قریب و بعید باشد و این دو معنی لازم و ملزوم یکدیگر باشند پس گوینده آن جمله را چنان ترکیب کند و به کار برد که ذهن شنونده از معنی نزدیک به معنی دورمنتقل گردد»(همایی، 255: 1373) کنایه یکی از صورتهای بیان پوشیده و اسلوب هنری گفتار است کنایه دوری از تصریح به چیزی است با آوردن مساوی آن چیز از نظر ملازمت، تا شنونده به ملزوم آن منتقل شود(کدکنی، 109: 1350) کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است، اما در علم بیان عبارت است از ایراد لفظ و ارادهی معنی غیر حقیقی آن به صورتی که بتوان معنی حقیقی آن را نیز اراده کرد(علوی مقدم، 133: 1390) کنایه یکی از حساس ترین مسائل زبان است.
او با بیان حوادث و رویدادها در خلال شعر خود، بدون هیچ گونه رنگ خیال و صحنه پردازیهای ذهنی، به سادگی به این مهم دست یافت(قاسمی، 151: 1383) به طور کلی میتوان تصاویر شعری امین پور را در محورهای زیر بررسی کرد: 1- تصاویر مربوط به عشق و مسائل پیرامون آن: وی گاهی از عشق خرسند و گاهی از وی شکایت میکند: دوست ترت دارم از هر چه دوست ای تو به من از خود من خویشتر دوســت ترت از آنکه بگویم چقدر بیشتر از بیـــشتر از بیـــشتر (دستور زبان عشق، 43) ای عشـــقای ترنم نامــت ترانهها معشوق آشنای همه عاشقانه ها ای معنی جمال به هر صورتی که هست مضمون و محتوای تمام ترانه ها (همان، 51) نه کاری به کار عشق ندارم!