خلاصة:
زمینه و هدف: تشبیه، هسته و زیرساخت خیالهای شاعرانه است. ازطریق تشبیه، بویژه با تامل در مشبه به ها و وجوه شبه، میتوان به ذهنیت و جهانبینی شاعر پی برد و محیط زندگی او را شناخت. اقلیم و محیط زندگی شاعران، خواسته و ناخواسته در شعر آنان بازتاب مییابد؛ بویژه در تشبیهات آنان. تشبیه اقلیمی تشبیهی است که ارکان آن، بویژه مشبه به و وجه شبه، غالبا عنصری اقلیمی و بومی است و از عناصر طبیعی و شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی محل زندگی شاعر اخذ میشود. مسئلۀ این تحقیق چگونگی اثرگذاری اقلیم بر وجوه شبه و مشبه به های شاعران لرستان است.
روش مطالعه: این پژوهش به روش توصیفی– تحلیلی صورت میگیرد و با استناد به شواهد درونمتنی، به بررسی و تحلیل و مقایسۀ تشبیهات اقلیمی مندرج در شعرهای مردان و زنان بومی سرا و فارسی سرای لرستان میپردازد.
یافته ها: شعر شاعران بومی سرای لرستان نسبتبه شاعران فارسی سرا از عناصر اقلیمی سرشارتر است؛ تشبیهات اقلیمی هم در شعر زنان و هم در شعر مردان لرستان چشمگیر و پربسامد است؛ ولی هر دسته، به جنبه های خاصی از اقلیم نظر دارند.
نتیجهگیری: از میان تشبیهات اقلیمی بکاررفته در شعر شاعران مورد بحث، تشبیهات ناظر به طبیعت، شامل پوشش گیاهی و درختان، حیوانات، چشم اندازهای طبیعت و حرف و مشاغل لرستان در آثار شاعران مرد، نمود بیشتری دارد؛ اما در تشبیهات اقلیمی مندرج در شعرهای زنان، تاثیر فرهنگ و آداب و رسوم لرستان، جلوۀ بیشتری یافته است. برخی عناصر اقلیمی و بومی در این تشبیهات، ابعادی نمادین و نوستالژیک دارند.
The Simile is core and axis of more imagery; and through which you can understand the artist's mentality and worldview and recognize the environment of his life. The climatic simile is a simile that its main elements, specially "tenor" and "vehicle" are climatic elements which taked from Poets' climates and environments. The problem and subject of this research is quality of the reflection of climate on climatic similes of Lorestan poets, especially on their "tenors" and "vehicles. So in this article, the reflection of climatic similes in the poems of 6 Lorestanian poets have analized and compared by an analytical-descriptive method. The results show that: the vernacular poets' works are richer than others in climatic similes. The climatic similes have notable frequency and include herbaceous covering in boath of men and women, but any of these groups notice to special sides of climate. Among the climatic similes used in the works of the poets, the similes which related to nature, including vegetation and trees, animals, landscapes of nature and the professions and jobs of Lorestan in the works of male poets have more prominent, and mention some natural elements. but in the climatic similes contained in women's poems, the influence of Lorestan's culture and customs has become more apparent. And some of these similes have symbolic dimentions.
ملخص الجهاز:
اهداف و ضرورت تحقيق با توجه به نقش و اهميت صور خيال بويژه تشبيه اولاً بررسي و تحليل تشبيهات بکار رفته در شعر شاعران اين سامان ، براي شناخت بهتر اقليم لرستان ضروري است ؛ ثانياً بررسي عوامل و زمينه هاي اثرگذار بر ذهن و زبان و تصاوير ادبي شاعران زن و مرد بويژه تشبيهات آنان به درک عميق کلامشان ، کمک ميکند و ثالثاً مقايسه و تحليل وجوه شبه در شعر شاعران بوميسرا و فارسيسرا از جهتي و شاعران زن و مرد، از جهتي ديگر، دلايل تمايز در اثرپذيري هر گروه را از اقليم ، نشان ميدهد.
در بيت زبر، ميرنوروز پيرمرد عاشق را از جهت شيدايي به خروس مانند کرده است : مردمونه ِي نرخ نويي بييه پيدا ريش اســپي چي کِله شــير ميگرده شيدا (همان : ١٤٢ ) Ri:šƏ espē Či: kelašēr migarda še:dā Mardemonei nerxe nui biia pe:dā ( اي مردم رسم جديدي آمده است / پيرمردي را ميبينم که سر پيري عاشق شده است و مثل خروس شيدا ميگردد ) ب ) تشبيهاتي که از فرهنگ و آداب و رسوم منطقه اخذ شده اند از مهمترين جلوه هاي اقليمي- فرهنگي مورد استفادة شاعران فارسيسراي لرستان در تصويرسازي، بويژه در ساخت تشبيه ، ميتوان به کپر و کپرنشيني، پچي و پرچين زدن ، کپنک ، آشير، گلوني و ...