خلاصة:
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناخت تواناییهای کتابداران و زیرساختهای فناوری مورد نیاز برای ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در دانشگاه فردوسی مشهد و پی بردن به کاستیهای مربوطه برای راهاندازی این خدمات میباشد.
روش و ابزار پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی انجام شد. برای این بررسی، از نظرسنجی، مصاحبه و مشاهده استفاده شد. ابزارهای محقق ساخته پژوهش شامل پرسشنامه، مصاحبه ساختاریافته و سیاهه وارسی، بر پایه رهنمودهای ارائه شده توسط انجمنهای روسا، ایفلا و همچنین سایر متون مرتبط از جمله پرسشنامه خلاقیت تورنس طراحی شدند.
جامعه پژوهش: جامعه پژوهش را کلیه کتابداران شاغل در بخشهایی مانند مرجع، پایاننامه و اطلاع رسانی مرکز اطلاع رسانی و کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی و کتابخانههای دانشکدهای (32 نفر) که در زمان انجام پژوهش به ارائه خدمات به کاربران مشغول بودند و همچنین یکی از مسئولان آن مرکز تشکیل داد.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد در حالی که تمامی کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد ارائه خدمات مرجع الکترونیکی به کاربران را ضروری می دانند، ولی در حد مطلوبی از این روشها برای ارائه خدمات استفاده نکرده اند. در این میان، از پست الکترونیکی به بیشترین میزان و چت به کمترین میزان استفاده شده است. در زمینه مهارتهای مورد سنجش، تنها 28% کتابداران معتقدند دارای مهارتهای فناوری و نزدیک به 50% بر این باورند که مهارتهای جستجو و اطلاع یابی مناسبی در زمینه ارائه خدمات مرجع الکترونیکی دارند. از نظر مهارتهای فردی (یعنی خلاقیت، خطرپذیری و ...) بیش از 60% کتابداران خود را دارای مهارتهای مناسب دانستند. آموزش ضمن خدمت، برنامه ریزی و نظارت و هدایت کتابداران در استفاده از آموختهها و امکانات فناوری در ارائه خدمات مرجع از جمله پیشنهادهای پژوهش است.
Rapid development of information technology, make a profound revolution in giving services to users. Suitable data for the suitable data seeker in a suitable time is a basic slogan used by librarians and activists in information services to use it in order to make the slogan more objective. Electronic reference services, such as Email, Chat, Cell phones and etc. are the most suitable devices to answer the needs of library users.
The aim of this study was to identify ability of librarians and identify infrastructures required to provide electronic reference services in Ferdowsi University of Mashhad. In this regard, we measured the gap between the skills and the existing infrastructures as well as proper infrastructures and skills desired.
Since similar experiences were not found in the previous researches instruments like questionnaire and interview checklist provided based on IFLA and RUSA guidelines and other related literatures.
The study population were all librarians working in the Reference Services, information and Public services in Libraries of Ferdowsi University of Mashhad (32 person). Interviews were conducted with one of the administrative staff at the Central Library. The checklist was completed with the help of the head of each library.
The findings showed that about 35% of reference librarians using less electronic reference services. in this field, Others evaluate themselves as moderate. And all the librarians (100 percent) were mentioned that offer of electronic reference services is necessary. Meanwhile, only 28% believed that librarians have the Technology skills and nearly 50% believe that they have the searching skills. In this regard, more than 60% of librarians said they have suitable skills. Based on the finding and the gap between present and ideal situation it seems that the usage rate of technology in its ideal form has the deepest gap and with the librarian's individual skills has not it.
ملخص الجهاز:
در اين رابطه برخي از صاحب نظران تأکيد دارند که بـا توجـه بـه نيازهـاي متفاوت کاربران ، زماني خدمات کتابخانه مي تواند متناسب بـا نيازهـا و انتظـارات کـاربران باشد که کتابـداران بـا توانمنـدي هـاي لازم و آگـاهي از ايـن نيازهـا و انتظـارات ، خواهـان پاسخ گويي به آنها با بهترين کيفيت باشـند (زمـاني و الـه داديـان ١٣٨٦؛ حريـري و شـاهوار ١٣٨٨؛١٩٣ ,٢٠٠٩ Spink &Shaw ).
٣. هدف و پرسش هاي پژوهش هدف از انجام پـژوهش حاضـر شـناخت توانـايي هـاي کتابـداران و زيرسـاخت هـاي فناوري مورد نياز براي ارائۀ خدمات مرجع الکترونيکي در دانشگاه فردوسي مشهد و ارائـۀ پيشنهادهايي براي راه اندازي و توسعۀ اين خدمات مي باشد.
توزيع فراواني و درصد فراواني ميزان استفادة کتابداران از ابزارهاي ارائۀ خدمات مرجع الکترونيکي (٣٢ = N) (رجوع شود به تصویر صفحه) با وجود اينکه پست الکترونيکـي يکـي از متـداول تـرين ابزارهـا در خـدمات مرجـع ، شرکت در گروه هاي بحث الکترونيکي ، آگاهي رساني جـاري و جـز آن اسـت ، اطلاعـات جدول ٢ نشان مي دهد کـه حـدود ١٠ درصـد از کتابـداران ، تـاکنون از ايـن ابـزار اسـتفاده نکرده اند و حدود ٢٤ درصد از آن در حد زياد و خيلي زياد استفاده کرده اند.
توزيع فراواني و درصد فراواني نظرات کتابداران دانشگاه فردوسي مشهد در مهارت هاي حرفه اي آنان براي ارائۀ خدمات مرجع الکترونيکي (٣٢ = N) (رجوع شود به تصویر صفحه) در پرسشنامه به هر يک از اين دو سازه يک بخش اختصاص داده شـد.