خلاصة:
در جهان امروز، به واسطۀ ارتباطات وسیع و روزافزون بین کشورها، سیاست خارجی نقش تعیینکنندهای در سرنوشت ملتها بازی میکند. جمهوری اسلامی ایران هم یکی از این ملتها است. بررسی زوایای گوناگون سیاست خارجی کشورها، همواره جزو دغدغه اندیشمندان حوزۀ روابط و سیاست بینالملل به شمار میرود. از جمله عوامل مؤثر در شکلگیری سیاست خارجیِ همۀ کشورها و از جمله جمهوری اسلامی ایران، که کمتر به آن توجه شده است، «منابع اجتماعی» است. در این مقاله، نویسندگان با بهرهگیری از نظریۀ سازهانگاری، با روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری مطالب بهصورت کتابخانهای و استفاده از منابع اینترنتی و الکترونیکی، دریافتهاند که با توجه به منابع و مؤلفههای اجتماعی مؤثر در سیاست خارجی در دورههای مختلف پس از انقلاب (دورۀ بنیصدر، جنگ تحمیلی، سازندگی، اصلاحات، اصولگرایی و اعتدالگرایی)، محورهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با هم متفاوت بوده است.
ملخص الجهاز:
در اين مقاله ، نويسندگان با بهره گيري از نظريۀ سازه انگاري ، با روش توصيفي ـ تحليلي و گردآوري مطالب به صورت کتابخانه اي و استفاده از منابع اينترنتي و الکترونيکي ، دريافته اند که با توجه به منابع و مؤلفه هاي اجتماعي مؤثر در سياست خارجي در دوره هاي مختلف پس از انقلاب (دورة بني صدر، جنگ تحميلي ، سازندگي ، اصلاحات ، اصولگرايي و اعتدال گرايي )، محورهاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران با هم متفاوت بوده است .
به طورکلي ، سازه انگاران سه اصل اساسي هستي شناختي در مورد زندگي اجتماعي و تأثير آن بر سياست خارجي و روابط بين الملل را مدنظر قرار مي دهند که عبارت اند از: ـ اهميت ساختارهاي هنجاري ، ايده اي و فکري همانند ساختارهاي مادي ؛ ـ نقش هويت هاي اجتماعي در شکل گيري منافع و رفتار بازيگران ؛ ـ ساخته شدن متقابل کارگزار و ساختار (٢٢٦ :١٩٩٨ ,Price).
(24 :1389 با توجه به توضيحات يادشده بايد گفت ، نوع برداشت و برخورد جمهوري اسلامي ايران در سياست خارجي هم در قالب و چارچوب قانون اساسي متأثر از هويت اسلامي انجام مي گيرد که به مهم ترين نکات آن اشاره مي شود: ـ برداشت و تلقي از نظام بين الملل مطابق انديشه و الگوي اسلامي (رک : عميد زنجاني ، ١٣٦٧: ٢١٧ و محمدي ، ١٣٧٧: ٣١).
٦. تأثير هويت هاي سه گانه بر سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران همان گونه که در چارچوب تحليلي بيان شد، سازه انگاران معتقدند آنچه باعث شکل گيري منافع مي شود، هويت اجتماعي بازيگران است .