خلاصة:
ایران در دوره صفویه بویژه درعهد شاه عباس اول ( 1038-978 ق / 1629-1571م ) رشد سیاسی، فرهنگی واقتصادی قابل توجهی را تجربه کرد.لذا با توجه به اهمیت اعتماد و سرمایه اجتماعی درتوسعه پایدار، در این جستار تلاش شده است با تکیه برنظریه اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی ایران اواخر دوره صفوی بررسی شده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا نظام اقتصادی ایران دوره صفویه امکان و ظرفیتهای فرهنگی-اجتماعی لازم جهت استمرار رونق اقتصادی و حتی گام نهادن در مسیر نظام سرمایه داری را داشته است ؟ بر این اساس در این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی از طریق بررسی و تحلیل شاخصه های اعتماد زتومکا، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران دوره صفویه مورد واکاوی قرارگرفت. یافتههای این پژوهش نشان می دهد رواج ترکیبی از عوامل زمینه ای اجتماعی و فرهنگی همچون تقدیرگرایی، فساد مالی، رشوه، نفاق، حالگرایی و عدم خطر پذیری به عنوان کاهندههای اعتماد وسرمایه اجتماعی در این دوره عمل کردهاند. از این رو چنین می توان نتیجه گرفت که سرمایه اجتماعی پایین ظرفیت لازم را برای ورود ایرانیان به مدار توسعه فراهم نمی کرد.
The Safavid rule(907-1135 AH/1502-1722 AD) fell in spite of its initial prosperity and as a result of internal invasion of the Cholzai Afghan in (1135 AH 1722 AD). In this article by explaining and analyzing the characteristics of public trust , and examining the status of public trust and confidence in Safavid Iranian society, an attempt is made to answer the question of whether the economic system of Svafid Iran had the necessary conditions and cultural and social capacities necessary for sustainable growth and development and even becoming a step in the path of a capitalist system? Based on this , in this research with descriptive-analytical approach and using the sources and documents of library history and by explaining and analyzing the characteristics of trust, the possibility of sustainable growth and the development of the Iranian economy in the Sfavid period has been studied based on Zetomka’s theory. In this factor study, the findings of this study show that the prevalence of a combination of social and cultural factor such as density, corruption, bribery, hypocrisy, modernism and the lack of risk and the main effective components in reducing trust and social capital in this periods have been considered. The research finding indicates that it can be concluded the economic system of Safavid period in terms of fragile status of low social capital and low social trust and as a result of low social participation, public trust lacks the necessary capacity to keep Iranians in development orbit and continuation of the prosperity and the facilities necessary for sustainable growth and development did not provide.
ملخص الجهاز:
(شاردن ،١٣٧٤ :٣١٨) اکنون و با توجـه بـه ایـن نکتـه کـه پاره ای از محققان چنانکه جان فوران اشاره میکند بر این باور هستند که اگر نظام صـفوی در اثر حمله افغان های غلزایی سقوط نمی کرد در آغـاز پیـدایش نظـام سـرمایه داری جهـانی، ایران میتوانست سرمایه داری بومی و اصیل خود را خواه با هدایت دولت از بـالا و خـواه بـا سرمایه گذاری بخش خصوصی ایجاد کند ( فوران ، ١٣٧٤ :١١ ) و نیز بـا عطـف توجـه بـه این واقعیت که رونق و توسعه پایدار اقتصـادی نیازمنـد نقـش آفرینـی فعـال و خودآگاهانـه اقشار مختلف جامعه می باشد، این سوال مطرح است کـه فرهنـگ حـاکم بـر جامعـه ایـران دوره صفوی و به طور خاص وضـعیت اعتمـاد عمـومی جامعـه عطـف بـه تـأثیر آن هـا در نظام اقتصادی تا چه حد از ظرفیت های لازم برای رونق اقتصادی برخـوردار بـود و احتمـالاً چه نواقص و موانعی در این میانه در کار بوده است ؟ در ارتباط با مساله حاضر ، پیشینه پژوهشی قابل ملاحظه ای وجود نـدارد و آثـار مـرتبط بیش تر به واکاوی وضعیت اقتصادی دوره صفوی پرداخته اند و کمتـر بـه موانـع فرهنگـی و اجتماعی توسعه توجه کرده اند.