خلاصة:
در قرن نوزدهم کشور دولت علیه ممالک محروسۀ شاهنشاهی ایران، همانند دیگر دول و جوامع آسیایی (که اکثریت ایشان استقلال خود را ازدست دادند) بخاطر موقعیت استراتژیک خود تحت فشار دول امپریالیست به خصوص بریتانیای کبیر و روسیه قرار گرفت و مردم ایران بهمانند بسیاری دیگر مردم آسیا سرنوشت رو به زوال خود و برتری غرب را پذیرفتند. شرایط بهطور یکسان و بدون هیچ تغییری باقی ماند تا آنکه در اواخر قرن نوزدهم امپراتوری آفتاب تابان یا ژاپن موجی از اصلاحات مدرنیزم را شروع کرد که در عصر مِیجی به اوج خود رسیده و نتیجه آن ایجاد نیرویی شکست ناپذیر حتی در برابر امپراتوری روسیه، یک ابرقدرت غربی بود. در اینجا مطرح میشود که ایرانیان چه شناختی از تحولات ژاپن داشتند، منبع این شناخت چه بوده، چه تاثیری بر اندیشه و تحولات اجتماعی یا حتی اقتصادی ایران گذاشت و عکسالعمل مردم و دولت ژاپن نسبت به تحولات جدید ایران چه بود. مقاله اینطور نتیجهگیری نموده که با رسیدن اخبار ژاپن به وسیله روزنامه رویترز موجی از روحیۀ تحولخواهی و پروتو پان آسیاییسم در ایران را شکل داد که نتیجۀ آن انقلاب مشروطه بود درحالیکه ژاپنیان یا ایران را نمیشناختند یا بنابر شرایط سیاسی هر دو کشور توجهی نشان نمیدادند.
In the nineteenth century, sublime government of protected countries of empire of Iran (SGPCEI), like other Asian states and societies (most of which lost their independence), came under pressure from imperialist states, especially Great Britain and Russia, because of its strategic position, and the Iranian people, like many other Asian peoples. They accepted their declining destiny and the supremacy of the West. The situation remained the same and unchanged until in the late nineteenth century the Sunny Empire or Japan began a wave of modernist reforms that culminated in the Meiji period and resulted in the creation of an invincible force even against the Russian Empire, a It was a Western superpower. The question here is what did the Iranians know about the developments in Japan, what was the source of this knowledge, what effect did it have on Iranian thought and social or even economic developments, and what was the reaction of the Japanese people and government to the new developments in Iran. The article concludes that with the arrival of the Japanese news by Reuters, a wave of revolutionary and proto-Pan-Asiaism was formed in Iran, which resulted in a constitutional revolution while the Japanese did not know either Iran or the political situation of both countries, they did not pay attention
ملخص الجهاز:
نگارنده از زمان کودکی همیشه ژاپن را به عنوان کشوری پیشرفته و صنعتی شناخته که به دلیل تحولات قرن نوزدهم رسما به قدرتی بین المللی در تمام زمینه ها مبدل شد از سوی دیگر همیشه گفته شده ایران کشوری بوده که دائم شکست های سیاسی و اقتصادی متحمل میشده ، چنین کشوری به طور منطقی نیاز به شریک تجاری داشته ، چنان که همه میدانیم نهایتا این رابطه تجاری شکل گرفت که بخش اول مقاله را نیز به خود اختصاص داده ولی به طور طبیعی در اولین لحظات مطالعات و تحقیقات این پرسش در ذهن نگارنده شکل گرفت که کشوری چون ژاپن چطور تاثیری بر ایران نگذاشته یا ایرانیان در زمان قاجار از آن با خبر نبودند؟ مشخصا معلوم شد دو سوال بالا غلط بوده و پرسش های درست که در مقاله حاضر مد نظر قرار گرفته اند این هستند که ایرانیان چه شناختی از تحولات ژاپن داشتند، منبع این شناخت چه بوده ، چه تاثیری بر اندیشه و تحولات اجتماعی یا حتی اقتصادی ایران گذاشت و عکس العمل مردم و دولت ژاپن نسبت به تحولات جدید ایران چه بود.
برای نمونه از دیدگاه پیشین میتوان به علیاکبرخان ، نخستین ناخدای نیروی دریایی مدرن ایران اشاره کرد که در مالتا مستعمره بریتانیا تعلیم دیده بود، وی باور داشت اساسا آسیاییها قادر به ساخت وسایل پیشرفته غربی نیستند از این رو زمانی که ناو ژاپنی را در بوشهر دید و دانست کاملا ساخت ژاپنیان است بسیار جا خورد و رفتار متفاوتی از آن زمان به بعد نشان داد (ماساهارو، ١٣٧٣: ٥١) نمونه فوق دو امر را نشان میدهد، یک : تاثیر موفقیت های هر کشور آسیایی در مدرنیزم -در این مورد ژاپن -به سرعت خودش را در برابر دیدگان جهانی نشان میداد.