خلاصة:
آرکی تایپ یا کهن الگو از نظریه های مدرن در نقد ادبی و مبتنی بر نقد روان شناختی است و
بر اساس آرای روان شناس معروف سوئیسی کارل گوستاو یونگ بنا شده است. دراین نوع نقد به
مطالعه و بررسی که نالگوهای اثر می پردازند و نشان می دهند که چگونه ذهن شاعر و نویسنده،
این آرکی تایپها را که محصول تجربه های مکرر بشر است و در ناخودآگاهی جمعی وی به ودیعه
گذاشته شده جذب کرده، و آنها را به شیوه ای سمبول کی نمایش داده است. یونگ معتقد است
که کهن الگوها، ماهیتی جهان شمول دارند و موجودیت شان از شکل گیری مغز و ذهن انسان
در طول زمان ناشی شده است. در پژوهش حاضر برخی از کهن الگوهایی که در مجموعه ی
ارغنون اخوان ثالث بازتاب یافته است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد کهن
الگوی آنیما، قهرمان، عشق، پیر فرزانه، سفر و آرمانشهر در مجموعه ی ارغنون بازتاب یافته و در
مجموعه های دیگر او همراه با دیگر کهن الگوها به اوج خود رسیده است.
ملخص الجهاز:
دراين نوع نقد به مطالعه و بررسي کهن الگوهاي اثر مي پردازند و نشان مي دهند که چگونه ذهن شاعر و نويسنده ، اين آرکي تايپها را که محصول تجربه هاي مکرر بشر است و در ناخودآگاهي جمعي وي به وديعه گذاشته شده جذب کرده ، و آنها را به شيوه اي سمبوليک نمايش داده است .
نتايج نشان مي دهد کهن الگوي آنيما، قهرمان ، عشق ، پير فرزانه ، سفر و آرمانشهر در مجموعه ي ارغنون بازتاب يافته و در مجموعه هاي ديگر او همراه با ديگر کهن الگوها به اوج خود رسيده است .
پيشينه ي تحقيق : از آنجايي که نقد کهن الگويي و بررسي آنها در ادبيات فارسي بحث نسبتا تازه اي است ، لذا برخي تحقيقاتي نيز در اين مورد صورت گرفته است که به ذکر برخي از آنها مي پردازيم : «تحليل اسطورة قهرمان در داستان ضحاک و فريدون بر اساس نظريۀ يونگ » از محمدرضا اميني ، «اسب ، پرتکرارترين نمادينۀ جانوري در شاهنامه و نقش آن در کهن الگوي قهرمان » از فرزاد قائمي ، «بررسي مام بزرگ و پيرخرد در اشعار شاملو» از جهانگير صفري و حميده محمود نژاد، «بررسي و تحليل آنيما در شعر سهراب سپهري » از همايون جمشيديان ، «بررسي برخي از کهن -الگوها در اشعار احمد شاملو» از جهانگير صفري ، «نقد کهن الگويي غزلي از مولانا» از مريم حسيني ، «کهن الگوي خورشيد در ناخودآگاهي خاقاني و نظامي » از محسن ذوالفقاري و الهام حدادي .