خلاصة:
امروزه با توجه به شدت آلودگی هوا و ملموس بودن پیامدهای زیانبار آن، تلاش و همکاری دولت و شهروندان جهت جلوگیری از آلودگی هوا امری ضروری است. در اغلب کشورها، علاوه بر شهروندان، دولتها نیز تعهداتی را در قبال حق برخورداری شهروندان از هوای سالم بر عهده دارند. تعهد دولتها در این زمینه، دارای اجزایی است و این اجزاء قوامدهنده حق شهروندان در این خصوص هستند. به عنوان نمونه یکی از این اجزاء، تعهد دولت به فراهم نمودن وسایل اقامه دعوی و جبران خسارات ناشی از آلودگی هوا است. در حقوق عمومی ایران، علیرغم برخی تلاشها که در زمینه تضمین حق برخورداری شهروندان از هوای سالم از سوی دولت صورت گرفته است، وضعیت این حق چندان مطلوب نیست. به عنوان نمونه، «دفتر بررسی آلودگی هوا» به عنوان مهمترین نهاد مسئول در این زمینه، یکی از ارکان فرعی سازمان حفاظت محیط زیست، دارای اختیارات و امکانات بسیار محدودی برای اقدام در سطح ملی است که برای ایجاد هماهنگیهای فراسازمانی و فراوزارتخانهای کافی نیست. از این رو، تدوین و اجرای مناسب قوانین و مقررات زیست محیطی پیرامون هوای پاک (مانند تعیین استانداردهای مناسب و الزام نهادهای دولتی به کنترل رعایت این استانداردها از سوی منابع آلاینده)، نظارت دقیق بر عملکرد نهادهای دولتی مسئول در این زمینه و تقویت سازوکارهای اداری حفاظت از هوای پاک از طریق تقویت نهادهای دولتی مرتبط (افزایش پرسنل فنی متخصص، افزایش بودجه و امکانات مالی) و نیز فراهم نمودن وسایل اقامه دعوی و جبران خسارات ناشی از آلودگی هوا ضروری است
ملخص الجهاز:
از این رو، تدوین و اجرای مناسب قوانین و مقررات زیست محیطی پیرامون هوای پاک (مانند تعیین استانداردهای مناسب و الزام نهادهای دولتی به کنترل رعایت این استانداردها از سوی منابع آلاینده)، نظارت دقیق بر عملکرد نهادهای دولتی مسئول در این زمینه و تقویت سازوکارهای اداری حفاظت از هوای پاک از طریق تقویت نهادهای دولتی مرتبط (افزایش پرسنل فنی متخصص، افزایش بودجه و امکانات مالی) و نیز فراهم نمودن وسایل اقامه دعوی و جبران خسارات ناشی از آلودگی هوا ضروری است.
منظور از کارخانه و کارگاه عبارت است از محل مشخصی که در آن یک یا چند دستگاه و یا وسیله به منظور تولید فرآوردهها یا عرضه خدمات مورد استفاده قرار میگیرد و فعالیت آن سبب ایجاد یک یا چند نوع آلودهکننده میشود (بند الف قسمت 4 ماده 1 آییننامه اجرایی قانون نحوه جلوگیري از آلودگی هوا مصوب هیأت وزیران 28/6/1379) مهمترین دلایل بروز آلودگی هواي ناشی از فعالیت کارخانهها را باید در عدم رعایت استانداردهاي انتشار، عدم نصب تجهیزات کاهش آلایندگی کارآمد و بهرهگیري از فناوريهاي تولیدي ناسالم و فرسوده، بیدقتی در مکانیابی این صنایع و همچنین ارزیابی نادرست اثرات محیط زیستی احداث کارخانهها و کارگاهها جستجو کرد.
بر اساس ماده 8 آییننامه اجرایی قانون نحوة جلوگیري از آلودگی هوا، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف به شناسایی منابع تجاري، خانگی و متفرقه آلاینده هوا و تعیین میزان آلودگی ناشی از آنها و نیز درخواست از واحدهاي آلاینده براي رفع آلودگی شده است که البته تاکنون استانداردهاي مورد اشاره براي شناسایی و طبقهبندي این منابع آلاینده تهیه نشده است.