خلاصة:
مدل اوکه یکی از موفقترین مدلهای ارائهشده در زمینه شبیهسازی بیشینه شدت جزیره گرمایی شبانه شهری بر اساس پارامتر نسبتمنظر درکانیونهای شهری است. این پارامتر به عنوان یکی از شاخصهای هندسه شهری شناخته میشود. از آنجا که این شبیهسازی به تحلیلهای مکانی و توصیفی گوناگون (به خصوص تحلیلهای توپولوژیکی) نیازمند است، لذا استفاده از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی امری اجتنابناپذیر است. در این مطالعه، کارآیی مدل اوکه با استفاده از تحلیل رگرسیون و دمای سطح زمین محاسبهشده از دادههای سنجنده استر و الگوریتم تککاناله مورد ارزیابی قرار گرفته و یک مدل محلی برای شبیهسازی بیشینه شدت جزیره گرمایی شبانه کانیونها در منطقه مورد مطالعه ارائه شده است. ضرایب تشخیص و همبستگی حاصل از تحلیل رگرسیون مدل محلی در کانیونهای شهری به ترتیب 0.74 و0.86 محاسبه شد که نشاندهنده وجود یک رابطه خطی نسبتاً شدید میان شاخص هندسه شهری و بیشینه شدت جزیره گرمایی و تأثیر قابلتوجه هندسه شهری بر آن پدیده است. مقادیر خطای جذر میانگین مربعات و خطای متوسط حسابی حاصل از نتایج مدل محلی ارائهشده در منطقه مورد مطالعه به ترتیب 0.80 ± و 0.67 محاسبه شد که نشاندهنده دقت قابل قبول آن در شبیهسازی بیشینه شدت جزایر گرمایی شبانه شهری است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون دو متغیره دادهها نشان میدهد ارتفاع متوسط ساختمانها ( با ضریب 1.43) در مقایسه با عرض متوسط معابر (با ضریب 0.35-)، تأثیر بیشتری را بر تغییرات شدت جزایر گرمایی شبانه شهری دارد. علامت ضرایب مذکور نشان میدهد این تأثیر در خصوص ارتفاع ساختمانها افزایشی و در خصوص عرض معابر، کاهشی است.
Oke’s model is one of the most successful models presented to simulate maximum nocturnal urban heat island’s intensity (UHI) based on the urban canyons’ aspect ratio parameter. The aspect ratio parameter is known as one of the indicators of urban geometry. Since this simulation requires various spatial and descriptive analyzes (especially topological analyzes), the use of geospatial information systems is inevitable. In this study, the efficiency of Oke’s model is evaluated using regression analysis and land surface temperature (LST) calculated from ASTER data and single-channel algorithm (SCA), and a local model is presented to simulate the maximum nocturnal urban heat island intensity of the area of study. The coefficient of determination and correlation calculated based on regression analysis are 0.74 and 0.86, respectively. These quantities show a relatively strong linear relationship between the urban geometry index and nocturnal urban heat island’s intensity and the significant effect of urban geometry on nocturnal urban heat island intensity. The root mean squared error (RMSE) and the mean absolute error (MAE) of the presented local model are ±0.80 and 0.67, respectively, showing the acceptable accuracy of the presented local model in simulation of UHI intensity. Two-variable regression analysis shows a greater effect of the height of buildings on UHI intensity’s changes compared to the width of the streets. The sign of the coefficients above shows this effect is increasing in terms of the height of the buildings and decreasing in terms of the width of the streets.
ملخص الجهاز:
تحلیل عامل هندسه شهری بر میزان شدت جزایر گرمایی شبانه شهرها با استفاده از سنجش از دور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی : شهرک گلستان ، منطقه ٢٢ شهر تهران ) حمید مطیعیان ١*، سید حسن هاشمی اشکاء٢ ١.
در این مطالعه، کارآیی مدل اوکه با استفاده از تحلیل رگرسیون و دمای سطح زمین محاسبهشده از دادههای سنجنده استر و الگوریتم تککاناله مورد ارزیابی قرار گرفته و یک مدل محلی برای شبیهسازی بیشینه شدت جزیره گرمایی شبانه کانیونها در منطقه مورد مطالعه ارائه شده است.
ناکاتا٧ و همکاران 1 -Urban Heat Islands 2 -Li and Liu 3 -Roth 4 -Oke 5 -United States Environmental Protection Agency 6 -Yang 7 -Nakata (٢٠١٣ و ٢٠١٥ و ٢٠١٨) در پژوهش خود با استفاده از مدل اوکه (١٩٨١) به بررسی تأثیر هندسه شهری بر روی شدت جزیره گرمایی شبانه در منطقه سائو خوزه دو ریو پرتو واقع در ایالت سائوپائولوی برزیل پرداخته و با استفاده از اندازه گیریهای مستقیم دمای هوا، ضمن تأیید نقش موثر هندسه شهری در شکل گیری جزایر گرمایی شبانه و ارائه یک مدل محلی از بیشینه شدت جزیره گرمایی شبانه شهری، کاربرد GIS در این زمینه را نشان دادند.
علیجانی و همکاران (١٣٩٦) در یک پژوهش ، به شبیه سازی و محاسبه شدت جزیره گرمایی منطقه کوچه باغ شهر تبریز بر اساس هندسه شهری پرداختند که این تحقیق با استفاده از معادله عددی- نظری اوکه در محیط GIS صورت پذیرفت .
جدول ١: مشخصات داده های استر مورد استفاده در تحقیق (به تصویر صفحه رجوع شود) 1 -Maximum Urban Heat Islands 2 -Land Surface Temperature 3 -The United States Geological Survey (https://earthexplorer.