خلاصة:
هدف این مقاله، بررسی چگونگی تاثیر فرایند جهانی شدن و فضای مجازی بر هویت ملی جوامع و الزام پیشروی دولتها به منظور صیانت از هویت ملی در عصر جهانی شدن است. بر این اساس، سوال مقاله این است که فرایند جهانیشدن و فضای مجازی چگونه بر هویت ملی جوامع تاثیر گذاشته-اند و اینکه دولتها به منظور صیانت از هویت ملی جامعهی خود، باید چه رویکردی در برابر فرایند جهانی شدن اتخاذ نمایند؟ در این پژوهش با رویکردی نظری و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی به این سوال پاسخ داده میشود. به طورکلی پاسخ مقاله بدین ترتیب است که گسترش و فراگیری جهانیشدن و فضای مجازی و تاثیرات آنها، موجب شکلگیری و تقویت الگوهای هویتی دیگری غیر از هویت ملی یعنی هویت فراملی و هویتهای فروملی (قومی) و درنتیجه، ایجاد تزلزل در تعیین و انتخاب اولویتها در میان سطوح هویتی و شکاف و تعارض هویتی و بروز بحران هویت و تضعیف هویت ملی در بسیاری از جوامع گشته است؛ اما با تمام اینها، جهانیشدن و فضای مجازی در کنار چالشهایی که برای هویت ملی جوامع ایجاد میکنند، فرصتها و امکاناتی را نیز پیشروی دولتها قرار میدهند که آنان در صورت شناخت صحیح این پدیدهها و مواجههی منطقی با آنها، میتوانند از آن فرصتها بهره برده، بر چالشهای هویتی غلبه نموده و از هویت ملی کشور صیانت نمایند.
ملخص الجهاز:
به طورکلی پاسخ مقاله بدین ترتیب است که گسترش و فراگیری جهانیشدن و فضای مجازی و تأثیرات آنها، موجب شکلگیری و تقویت الگوهای هویتی دیگری غیر از هویت ملی یعنی هویت فراملی و هویتهای فروملی (قومی) و درنتیجه، ایجاد تزلزل در تعیین و انتخاب اولویتها در میان سطوح هویتی و شکاف و تعارض هویتی و بروز بحران هویت و تضعیف هویت ملی در بسیاری از جوامع گشته است؛ اما با تمام اینها، جهانیشدن و فضای مجازی در کنار چالشهایی که برای هویت ملی جوامع ایجاد میکنند، فرصتها و امکاناتی را نیز پیشروی دولتها قرار میدهند که آنان در صورت شناخت صحیح این پدیدهها و مواجههی منطقی با آنها، میتوانند از آن فرصتها بهره برده، بر چالشهای هویتی غلبه نموده و از هویت ملی کشور صیانت نمایند.
ازجمله فرصتهایی که فضای مجازی برای بشر فراهم میکند میتوان به این موارد اشاره کرد: تمرکززدایی از رسانههای دیجیتالی و امکان دسترسی یکسان و آزاد کاربران به اطلاعات؛ توسعه پژوهش، علم و خلاقیت در جهان از طریق تأمین، تمرکز، ذخیرهسازی، دسترسی و پخش اطلاعات و دانش علمی؛ تعامل و همزیستی جهانی بین انسانها از کشورها، هویتها، اقوام و ادیان مختلف و شکلگیری شبکههای اجتماعی و هویتهای جهانی و سیال؛ کثرتگرایی سیاسی و فرهنگی بهموازات همزیستی و همگرایی جهانی و ایجاد فرصت برای ابراز وجود و معرفی ویژگیها، هویتها و علائق گروههای انسانی بر پایه مؤلفههای مکانی و جغرافیایی، قومی، دینی و ...