خلاصة:
سازمان غیردولتی بینالمللی نهادی داوطلبانه، مستقل و غیرانتفاعی است که منافع عمومی را دنبال میکند. نقشآفرینی سازمانهای غیردولتی که ذاتاً بهدنبال تحقق خیر عمومیاند، امروزه در نظامهای حقوقی مختلف شایان توجه بوده و این سازمانها را در سطوح مختلف مشارکت، شناسایی کردهاند. در این میان، نقش سازمانهای یادشده در دیوان اروپایی حقوق بشر بسیار حائز اهمیت مینماید. در این باره، براساس کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و پروتکلهای ضمیمة آن، بهخصوص پروتکل شمارة 11 و براساس رویة قضایی شکلگرفته در دیوان اروپایی حقوق بشر که از جمله منابع اصلی این مطالعه است، مشارکت سازمانهای غیردولتی در دعاوی این دیوان به سه شکل میسور دانسته شده است که عبارتاند از شاکی، نمایندة شاکی و یاردادگاه و از این حیث میتوان از نقشآفرینی گستردة سازمانهای غیردولتی بینالمللی در این نظام قضایی سخن گفت. موضوع نوشتار پیش رو، بررسی چند و چون چنین مشارکتی است.
An international non-governmental organization is a volunteered self-established non-profit organization which advocates public interests. The role of non-governmental organizations' which inherently persue public interests, are significant and have been recognized at different levels such as friend of the court (amicus curiae), plaintiff and plaintiff representative. Meanwhile, according to the European Convention of Human Rights and its protocols, especially Protocol No. 11, as well as the practice of the European Court of Human Rights, which is one of the main resource of the present study, the possibility of non-governmental organizations’ participation has been accepted in three forms: plaintiff, plaintiff representative and amicus curiae. This is why one can talk about the extensive role of international non-governmental organizations in the proceedings of the European Court of Human Rights. This study aims to examine this role.
ملخص الجهاز:
European Convention on the Recognition of the Legal Personality of INGOs ديوان اروپايي حقوق بشر و جايگاه نهادهاي غيردولتي در آن ؛ گذر از موانع صلاحيتي اهميت کنوانسيون اروپايي حقوق بشر در ميان ديگر نمونه هاي مشابه در اين نکته اسـت کـه ايـن معاهده اولين سند پس از تصويب اعلاميۀ جهاني حقوق بشر است کـه در آن ضـمن بـه رسـميت شناختن حقوق و آزادي هاي متعدد، سازوکار قضايي منطقه اي مورد نياز به منظور حفظ و حراسـت از حقوق مذکور، در قالب ديوان اروپايي حقوق بشر پيش بينـي شـده اسـت -٢٧١ :٢٠١٣ ,Eynde) (٣١٣.
Rules of Procedure of the European Court of Human Rights امکان سنجي مشارکت سازمان هاي غيردولتي در ديوان اروپايي حقوق بشر در خصوص نقش آفريني سازمان هاي غيردولتي در نظام هاي قضايي بين المللي نظرهاي مختلفي ارائه شده است .
البته بايد توجه داشت که اقدامات سازمان هاي غيردولتي و گروه هـاي فعـال در زمينۀ حقوق بشر به نقش هاي پيش گفته در چارچوب نظام هاي حقوق بشري محدود نميشود، بلکـه در عمل ثابت شده است اين سازمان ها در صورت وجود محدوديت مراجعه به عنوان يک نهاد شـناخته شـده ، ميتوانند از طرق غيررسمي همچون مذاکره و لابي با ديگر نهادهاي رسمي در اعلام شکايت يـا ترغيـب دولت ها به تغيير قواعد مربوط به آيين هاي دادرسي و قضايي و نيز کمک رساني در تحقيقـات مربـوط بـه شکايات واصله نيز بر دادگاه تأثيرگذار باشند (٢٠ :٢٠١٥ ,Rietveld).