خلاصة:
واژه مهد و مشتقات آن، یکی از پرکاربردترین عبارات به کار رفتهشده در قرآن میباشد. وجود معانی متعدد برای یک واژه، خواننده را سردرگم کرده و در نتیجه، از تشخیص معنای حقیقی و جامع یک واژه، و نیز فهم مقصود خدای متعال از آیات قرآن، عاجز مینماید؛ چرا که در صورت تعدد غیر ضروری معنا برای یک واژه، گاه خواننده نمیداند باید کدام معنا از یک لغت را با کدام کاربرد آن در قرآن کریم، تطبیق دهد. در اینگونه موارد، رسیدن به معنایی واحد و جامع، میتواند چارهساز باشد. دانشمندان لغت، معناهایی تحت عنوان «گهواره»، «آماده کردن جایی برای سکونت و استراحت»، «گستراندن فرش و مانند آن» و «آماده و هموار کردن» را برای واژه «مهد»، ذکر کردهاند؛ از این رو، نوشتار حاضر درصدد آن است تا با بررسی میزان مطابقت هر یک از معانی مذکور با کاربردهای واژه «مهد» در قرآن، معنایی را برگزیند که دقیق و جامع بوده و با تمامی کاربردهای این واژه در قرآن، مطابقت نماید. بر اساس پژوهش حاضر، تطابق سه معنای نخست از معانی مذکور با تمام کاربردهای واژه «مهد» در قرآن، محل اشکال است؛ از دیدگاه نگارندگان، معنای چهارم، جامعتر و دقیقتر بوده و با تمام کاربردهای «مهد» و مشتقات آن در قرآن، مطابقت کامل داشته، آنها را در بر میگیرد که در طول نوشتار حاضر، به ذکر و بررسی آنها پرداخته و گامی در جهت اثبات این مدعا به عمل خواهد آمد.
ملخص الجهاز:
ک: حسینی زبیدی، ١٤١٤ق : ٢٦٣/٥) اما معناهای ذکر شده ، از اختلاف برخوردار بوده و گاه ، اشکالاتی دارند؛ به عنوان مثال ، اگر واژه «مهد» را به طور مطلق به معنای گهواره بگیریم ، در صورت به کاربردن آن در مورد جهنم یا دنیا، در تطبیق معنا به مشکل برخواهیم خورد؛ بدین جهت است که برای رهایی از این مشکل ، شایسته است که به بررسی و ارزیابی معانی ذکر شده ، به کمک بررسی کاربردهای «مهد» در قرآن کریم پرداخته شود.
مورد چهارم در آیه ٦ سوره نبأ نیز، مشابه همین مضمون ، با این عبارت آمده اسـت : «ألم نجعل الأرض مهادا؛ آیا زمین را گهواره ای نگردانیدیم ؟» (نبأ/٦) علامه طباطبائی و علامه صادقی تهرانی، معتقدند که منظور از «مِهاد» بـودن زمـین ، و تمهید آن ، توسط خداوند به معنای گسترده و همـوار کـردن آن ، بـرای سـکونت و راحتـی انسان ها است .
مورد پنجم موضع دیگری که قرآن کریم ، واژه «مِهاد» را در مورد جهنم به کـار بـرده اسـت ، آیـه ١٨ سوره مبارکه رعد است که چنین میفرماید: « (به تصویر صفحه مراجعه شود) ؛ برای کسانی که پروردگارشان را اجابت کرده اند پاداش بس نیکوست .
در صورت به کار رفتن واژه مهد در مورد جهنم (فحسبه جهنّم و لبئس المهاد) نیز، این معنا به دست خواهد آمد که جهنم ، برای کافران آماده و هموار شده است .