خلاصة:
ایران عصر صفوی یکی از برجستهترین دورههای تاریخی ایران به شماره میرود که شناسایی جنبههای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن، توجه بسیاری از ایرانشناسان در نقاط مختلف جهان را جلب کرده است. ژاپن بهعنوان یکی از کشورهای آسیای شرقی از جمله مناطقی است که ایرانشناسی در آن از نیمه دوم قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر باستانشناسی، ادبیات و مردمشناسی یکی از جنبههای ایرانشناسی ژاپنیها تاریخ بوده است که در پسِ آن ایرانشناسان متعددی در این کشور بدان توجه کردند. هدف اصلی این مقاله، بررسی آثار و پژوهشهای آقای ماساشی هانهدا از ایرانشناسان ژاپنی در باب تاریخ ایران عصر صفوی است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که از نظر موضوعی، ماساشی هانهدا به جنبههای مختلفی از تاریخ ایران عصر صفوی از جمله مسائل شهری و نظامی توجه کرده است. از طرفی دیگر ایشان تلاش کرده است تا با ذکر نظریات گوناگون از جنبههای مختلف تاریخِ صفویان، استناد به دادههای تاریخی و همچنین توجه به مسائل جزئی، برخی از مسائل چالشبر انگیز از تاریخِ ایران عصر صفوی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
ملخص الجهاز:
ايران شناسي در ژاپن : بررسي آثار و پژوهشهاي ماساشي هانه دا در باب تاريخ ايران عصر صفوي 1 1 ياسر ملازئي چکيده : ايران عصر صفوي يکي از برجسته ترين دوره هاي تاريخي ايران به شماره ميرود به همين سبب شناسايي جنبه هاي سياسي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي آن ، توجه بسياري از ايرانشناسان جهان را در نقاط مختلف به خودجلب کرده است .
علاوه بر باستان شناسي، مردم شناسي و ادبيات يکي از جنبه هاي مهم ايران شناسي در ژاپن ، موضوع تاريخ بوده است که جنبه هاي مختلف آن از جمله تاريخ باستان ، تاريخ قرون ميانه ، تاريخ جديد و معاصر و همچنين تاريخ انديشه اسلامي مورد توجه ايران شناسان نفري که در کتاب مأثرالامرا بدان اشاره شده ، ١٩٨ نفر از قلمرو ايران صفوي به هند مهاجرت کرده اند؛ به عبارتيديگر، ژاپني قرار گرفته است ( ناکانيشي و اسعدي، ١٣٦٨: ١٦ ٢١).
مسئله اصلي ماساشي هانه دا در اين اثر بر اين اساس است که آيا در دوره صفوي تلاشي براي ساخت ديوار در دور تا دور شهر اصفهان ، پايتخت صفويان صورت گرفته است ؟ ايشان براي پاسخ به اين سؤال ابتدا مقدماتي درباره الگوي شهري اصفهان ارائه داده اند و در اين باب معتقدند که الگوي شهر اصفهان در دوران پس از صفويه و دورة قاجار، تغييرات چنداني و تجديد بنا نگردد (همان : ١٥٤).