خلاصة:
عصر صفوی (907-1135ق.) به دلیل احیای اقتدار سیاسی دولت و استحکام پایههای حکومت ایرانی، از ماندگارترین و برجستهترین ادوار تاریخ ایران در دورهی اسلامی است. در این دوره به دلیل جریانات و تحولات بینالمللی و نیز اکتشافات جغرافیایی که توسط غربیان صورت گرفته بود، سرآغاز دورهی جدیدی در روابط و مناسبات تجاری و رفت و آمد سفیران به ایران شد، بنابراین روند تحولات و روابط تجاری ایران و دول غرب، بسترهای رفت و آمد سیاحان متعددی از جمله شاردن (1664م.) را به ایران فراهم آورد. در میان سیاحانی که در دورهی صفوی به ایران سفر کردند، آثار شاردن از اهمیت خاصی برخوردار است، از این رو با توجه به اهمیت این اثر و نیز اهمیت آداب و رسوم ایرانیان عصر صفوی به عنوان یکی از عناصر مهم فرهنگ ایرانیان، این پژوهش ضمن بررسی مصادیق مهم آداب و رسوم ایرانیان عصر صفوی در سفرنامهی شاردن، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که مهمترین شاخصههای نگرش شاردن در بررسی پیدایش و تکوین آداب و رسوم ایرانیان عصر صفوی چه مواردی هستند؟ پژوهش حاضر با بهرهگیری از سفرنامهی شاردن به طبقهبندی و تحلیل آداب و رسوم ایرانیان عصر صفوی در دو حوزهی ملی و مذهبی و بررسی مشخصههای دیدگاه شاردن در این زمینه پرداخته است. یافتههای پژوهش حاضرحاکی از این است که شاخصههای نگرش شاردن نسبت به آداب و رسوم ایرانیان عصر صفوی بر محور تحلیل و مقایسهی موارد فوق با مولفههای عناصر فرهنگی و مشخصا آداب و رسوم جامعه اروپایی معاصر با عصر صفوی( قرن یازدهم هجری/ هفدهم میلادی) قرار دارد. علاوه بر آن مشخص شده، در بررسیها و نگرش شاردن در مورد آداب و رسوم ملی و مذهبی ایرانیان، عواملی همچون فرهنگ و تمدن ایران باستان، آموزههای اسلام و شرایط آب و هوایی و اقلیمی ایران، در تکوین و تداوم آداب و رسوم ایران در دورهی اسلامی منشا اثر بودهاند.