خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف بررسی کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس میزان توجه به مؤلفههای هویت ملی انجام شده است. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی و کیفی، واحد تحلیل، مضمون میباشد. جامعه آماری، کتب مطالعات اجتماعی از پایه سوم تا ششم ابتدایی است. پژوهش حاضر 5 مؤلفه هویت ملی که شامل، مؤلفه نماد ملی 16 شاخص، مؤلفه میراث فرهنگی 7 شاخص، مؤلفه مشاهیر و شخصیتها 8 شاخص، مؤلفه ارزشهای ملی 4 شاخص و مؤلفه وقایع و رخدادها 5 شاخص بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در کتابهای مطالعات اجتماعی دور ابتدایی به مؤلفههای هویت ملی، (33%/4)، مؤلفه نماد ملی، (97%/40)، مؤلفه میراث فرهنگی، (34%/15)، مؤلفه مشاهیر و شخصیتها، (68%/30) به مؤلفه ارزشهای ملی و (66%/8) به مؤلفه وقایع و رخدادها توجه شده است. ضمناً مؤلفه میراث فرهنگی (97%/40) بالاترین فراوانی و مؤلفه نماد ملی (33%/4) کمترین میزان فراوانی را دارند. همچنین مطالعات اجتماعی پایه ششم بیشترین میزان توجه به مؤلفههای هویت ملی (09%/49) را داشته است. نتایج نشاندهنده توجه ناقص کتابها به مؤلفههای هویت ملی است. هدف کلی این کتاب تربیت شهروند مسئولیتپذیر است. جهت تحقق این هدف آموزش و پروش باید نگاه ویژهای به مؤلفههای هویت ملی داشته باشد.
The aim of this study was to review the social studies textbooks of elementary school based on the level of attention to the components of national identity. The research method is quantitative and qualitative content analysis, the unit of analysis is the theme. The statistical population is social studies textbooks from the third to the sixth grade of elementary school. The present study examines 5 components of national identity, including 16 indicators of national symbol, 7 indicators of cultural heritage, 8 indicators of celebrities and personalities, 4 indicators of national values and 5 indicators of events. Findings show that in elementary school social studies textbooks to the components of national identity (4.33%), national symbol component (40.97%), cultural heritage component (15.34%) The component of celebrities and personalities (30.68%) has paid attention to the component of national values and (66.8%) has paid attention to the component of events and happenings. Meanwhile, the cultural heritage component (40.97%) has the highest frequency and the national symbol component (4.33%) has the lowest frequency. Sixth grade social studies also had the highest level of attention to the components of national identity (49.09%). The results show the books' incomplete attention to the components of national identity. The overall purpose of this book is to educate responsible citizens. To achieve this goal, education must have a special look at the components of national identity.
ملخص الجهاز:
صانعي مهري و رزم آزما (١٣٩٩) در تحقيقي با عنوان تحليل محتواي کتاب هاي مطالعات اجتماعي مقطع ابتدايي ازنظر ميزان توجه به هويت ملي و هويت ديني به اين نتيجه دست يافتند که در ٧٦% از متون درسي و ٦٤% از عکس ها، به مؤلفه هاي هويت توجه شده است .
حسن زاده اقدم و همکاران (١٣٩٤) در پژوهش خود با عنوان بررسي کتاب مطالعات اجتماعي سال چهارم دبستان از ديدگاه ميزان توجه به مؤلفه هاي هويت ملي (تحليل محتوا) به اين نتيجه رسيدند که مطالب مربوط به هويت ملي ١٦٣ بار در قسمت هاي مختلف (فعاليت ها، تصاوير و متن درسي) مطرح شده است که از ميان ٦٨ واحد در قالب متن ، ٧٥ واحد در قالب تصوير و ٢٠ واحد در قالب فعاليت ارائه شده است .
نجارنهاوندي و قربانعليزاده (١٣٩٣) در مطالعه اي با عنوان تحليلي بر هويت ملي در کتب درسي (مطالعه موردي مطالعات اجتماعي) به اين نتيجه رسيدند که بيتوجهي به مشاهير و وقايع ملي، حذف ارزش هاي سياسي توجه بيشتر به بعد به ارزش هاي اجتماعي، اخلاقي و مذهبي از ويژگيهاي کتاب مطالعات اجتماعي در دوره تحول بنيادين است .
بحث و نتيجه گيري پژوهش حاضر باهدف بررسي محتواي کتاب هاي مطالعات اجتماعي دورة ابتدايي در سال تحصيلي ١٤٠٠-١٣٩٩ بر اساس ميزان توجه به مؤلفه هاي هويت ملي انجام شده است .
همچنين (حسن - زاده اقدم و همکاران ، ١٣٩٤) در پژوهش خود به اين نتيجه رسيدند که کتاب مطالعات اجتماعي پايه چهارم ابتدايي بيشترين توجه را به هويت فرهنگي داشته است .