خلاصة:
تحلیل آسیبپذیری اکوسیستمها در برابر عوامل مختلف طبیعی و انسانی اطلاعاتی از نقاط ضعف و ظرفیت آنها در اختیار میگذارد که برای مدیریت صحیح آنها الزامی هستند. هدف این پژوهش بررسی آسیبپذیری اکوسیستم تالاب میانگران و ارائه راهکارها و راهبردهای مدیریتی در جهت حفاظت از این اکوسیستم است. دادهها و اطلاعات مورد تحلیل از سازمان محیطزیست و مصاحبه با کارشناسان، اساتید در رشتههای مربوطه، مطالعات کتابخانهای و مرور مقالات داخلی و خارجی به دست آمدهاند. برای انجام این پژوهش نخست با استفاده از منابع اطلاعاتی سازمان محیطزیست و منابع طبیعی، مصاحبههای صورت گرفته و مرور مقالات عوامل تهدیدکننده تالاب میانگران شناسایی شده و در قالب هفت شاخص (تولید آلودگی، تغییر رژیم هیدرولوژیکی، تغییر رژیم اکولوژیکی، تغییر کاربری، قوانین و ضعف زیرساختها، آتشسوزی عمدی مراتع اطراف تالاب و خشکسالی) قرار داده شدند. سپس امتیاز عوامل تهدیدکننده براساس دو شاخص، شدت تهدید و احتمال وقوع تهدید هر شاخص تعیین گردید. آنگاه، به این عوامل با استفاده از ماتریسهای ارزیابی امتیاز داده شد. سپس تعامل میان این ارزشها و عوامل تهدید کننده مورد بررسی قرار گرفت و میزان آسیبپذیری ارزشهای تالاب نیز از ضرب امتیازهای کسب شده تمامی عوامل مورد بررسی به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین آسیبپذیری بر ارزشهای هیدرولوژی و اکولوژیکی تالاب وارد شده و از ارزشهای اکولوژیکی پرندگان تالاب بیشترین اسیب را متحمل شدهاند.
در مجموع براساس نتایج حاصل از این مطالعه میتوان اذعان نمود که تالاب میانگران با وجود دارا بودن ارزشهای فراوان اکولوژیکی، هیدرولوژیکی و اجتماعی و اقتصادی در معرض عوامل تهدید زیادی قرار دارد، که ارزیابی آسیبپذیری میتواند درک درستی از روابط میان عملکردهای تالاب و عوامل تهدید کننده آن را به نمایش بگذارد و این اقدام گام موثری برای مدیریت اکوسیستم تالاب میانگران است. همچنین با توجه به اینکه بیشترین آسیب در حوضه ارزشهای اکولوژیکی و هیدرولوژیکی میباشد. پس راهکارهای مدیریتی ارائه شد در این دو حوضه باید بیشتر مد نظر مدیران و کارشناسان قرار گیرد.
To support the proper management of ecosystems, vulnerability analysis of ecosystems is very important. Vulnerability analysis of ecosystems provides information about weaknesses and capacity of the studied ecosystem for recovery after damage. Considering the degradation status of Miangaran wetland, vulnerability evaluation of this wetland is one of the most important management methods in the region. For this purpose, in this study, after identifying and evaluating the threatening factors of Miangaran wetland, these factors were scored using evaluation matrices. Then, the interaction between these values and threatening factors was examined and the vulnerability of wetland values was obtained by multiplying the scores of all studied factors. Finally, management solutions were presented to deal with the most important threatening factors. According to the results, the most vulnerability is to the hydrological and ecological values of the wetland. The highest effects of threats on the ecological value are also on the birds of Miangaran wetland. The results of the evaluation of Miangaran Wetland show that this wetland has a high potential for ecosystem functions of the wetland. These functions have been neglected in the planning and managing of wetlands at the local, regional and national levels. As a result, ecosystem-based management is suggested as the best management approach. The management in these areas should take action to prevent the vulnerability of Miangaran wetland. Also, the vulnerability evaluation method used in this study can provide a good understanding of the relationship between wetland functions and the resulting services for the management of the ecosystem of Miangaran Wetland.
ملخص الجهاز:
براي انجام اين پژوهش نخست با استفاده از منابع اطلاعاتي سازمان محيط زيست و منابع طبيعي، مصاحبه هاي صورت گرفته و مرور مقالات عوامل تهديدکننده تالاب ميانگران شناسايي شده و در قالب هفت شاخص (توليد آلودگي، تغيير رژيم هيدرولوژيکي، تغيير رژيم اکولوژيکي، تغيير کاربري، قوانين و ضعف زيرساخت ها، آتش سوزي عمدي مراتع اطراف تالاب و خشکسالي) قرار داده شدند.
در مجموع براساس نتايج حاصل از اين مطالعه ميتوان اذعان نمود که تالاب ميانگران با وجود دارا بودن ارزش هاي فراوان اکولوژيکي ، هيدرولوژيکي و اجتماعي و اقتصادي در معرض عوامل تهديد زيادي قرار دارد، که ارزيابي آسيب پذيري ميتواند درک درستي از روابط ميان عملکردهاي تالاب و عوامل تهديد کننده آن را به نمايش بگذارد و اين اقدام گام موثري براي مديريت اکوسيستم تالاب ميانگران است .
پژوهش حاضر با هدف بررسي آسيب - پذيري اکوسيستم تالاب ميانگران و ارائه راهکارها و راهبردهاي مديريتي در جهت حفاظت از اين اکوسيستم به انجام رسيده است داده ها و روش کار • قلمرو جغرافيايي مورد مطالعه استان خوزستان داراي منابع زيستي گسترده خصوصاً در ارتباط با زيست بوم هاي آب هاي جاري و زيست بوم هاي تالابي ميباشد.
ماتريس ارزيابي ارزش هاي اقتصادي محيط زيست تالاب ميانگران (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به ارتباط بين عوامل تهديدکننده تالاب و ارزش ها تالاب ميتوان بيان داشت ، که تاثير طولاني مدت عوامل تهديد کننده در تالاب منجر به کاهش وسعت تالاب ، تغييرات ساختاري و تخريب عملکرد بوم شناختي و هيدرولوژيکي آن شده است بطبع اين امر ارزش اقتصادي کارکردهاي غير مصرفي تالاب که موضوع مهمي در مديريت پايدار تالاب دارد، هم کاهش يافته است .