خلاصة:
پدیده جرم، جزء لاینفک جوامع بشری در اعصار و دوره های مختلف است تا جایی که نمیتوان جامعه ای را بدون وجود این
پدیده متصور شد. جرایم همواره خود را با جامعه تطبیق داده و همپای مناسبات و پیشرفت های گوناگون در عرصه های
مختلف، پیش آمدهاند؛ چنان که گویی اندیشه مجرمانه همواره در حال به روز شدن است. جرایم مربوط به آثار دیداری و
شنیداری از جمله جرایمی هستند که نسبت به سایر جرایم سابقه چندانی ندارند؛ و به دنبال سوء استفاده از تکنولوژیهای
نوین، این جرایم پا به عرصه جامعه نهادند. وسایل ارتکاب جرایم سمعی و بصری عمده و قالب آن از طریق دوربین های عکاسی
و فیلم برداری و تلفن همراه مجهز به دوربین، رایانه، بلوتوث، لوح های فشرده، عکس، نقاشی، مجسمه را شامل میشود. جرایم
سمعی و بصری جهت تحقق نیاز به تصریح قانون گذار دارند. قانون گذار با توجه به ارزش های مورد قبول عامه مردم اقدام به
جرم انگاری مینماید و برخی از اعمال و رفتارها که با ارزش های جامعه منافات دارند را جرم قلمداد میکند تا از این رهگذر از
عفت و اخلاق عمومی صیانت کند و از سوی دیگر حقوق صاحبان آثار سمعی و بصری را نیز در چتر حمایت خویش قرار دهد.
در نظام کیفری ایران در قوانینی نظیر قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٧٥ و اصلاحات مصوب ١/ ٢/ ١٣٩٢و همچنین قانون
نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز میکنند به این موضوع اشاره شده است. این مقاله که با
روش توصیفی و تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است برآن است که ضمن تعریف جرم و جرایم سمعی و
بصری و انواع آن به نوع مجازات این جرایم در نظام حقوق کیفری ایران بپردازد.
The phenomenon of crime is one of the lifelines of human societies in different ages and periods to the extent
that a society cannot be imagined without this phenomenon. Crimes have always adapted to society and have
occurred alongside various relations and developments in different fields, as if criminal thought is constantly
being updated. Crimes related to visual and sandy works are among the crimes that have little history of other
crimes, and following the misuse of new technologies, these crimes have entered the realm of society. The
means of committing major audiovisual crimes and its format through photographic and film cameras and
mobile phones equipped with cameras, computers, Bluetooth, CDs, photographs, paintings, sculptures are
included. Audio and visual crimes need legislative approval in order to achieve this. According to the values
accepted by the public, the legislator criminalizes and criminalizes some of the actions and behaviors that
contradict the values of the society in order to protect the public's chastity and morals, and on the other hand, the
rights of the owners of the audiovisual and visual works in the umbrella of its protection. In Iran's penal system,
this issue has been mentioned in laws such as the Islamic Penal Code of 1996 and amendments passed on
23/05/2013, as well as the Law on how to punish persons who engage in illegal audiovisual activities. This
article, which has been done by descriptive and analytical method and based on library studies, tries to define the
crime and audiovisual crimes and its types to the type of punishment for these crimes in the Criminal Law
System of Iran.
ملخص الجهاز:
قانون گذار با توجه به ارزش هاي مورد قبول عامه مردم اقدام به جرم انگاري مينمايد و برخي از اعمال و رفتارها که با ارزش هاي جامعه منافات دارند را جرم قلمداد ميکند تا از اين رهگذر از عفت و اخلاق عمومي صيانت کند و از سوي ديگر حقوق صاحبان آثار سمعي و بصري را نيز در چتر حمايت خويش قرار دهد.
برخي از اين جرايم که مشتمل بر افعالي است که دامن عفت و اخلاق عمومي را جريحه دار ميکنند، باعث اشاعه فحشاء در سطح جامعه و يا تعرض به حريم خصوصي افراد و خانواده ها ميگردد و برخي ديگر، موجب نقض حقوق صاحبان آثار فکري و فرهنگي در مقوله امور سمعي و بصري ميشود.
در مجازات هاي مرتبط با جرايم سمعي و بصري مقرر در قوانين موضوعه کيفري ايران ابتدا در تبصره ٢ ماده ٦٤٠ قانون مجازات اسلامي در خصوص اشياي موضوع جرم که شامل نوشته يا طرح ، گراور، نقاشي، تصاوير، مطبوعات ، اعلانات ، علايم ، فيلم ، نوار سينما و يا به طور کلي هر چيزي که عفت و اخلاق عمومي را جريحهدار نمايد و موضوع افعال مجرمانه مذکور در اين ماده باشد، ضبط و محو آثار ميگردد و جهت استفاده لازم به دستگاه دولتي ذيربط تحويل خواهد شد.
اردبيلي، محمدعلي، ١٣٧٨، حقوق جزاي عمومي، جلد دوم ، تهران ، چاپ دوم ، انتشارات ميزان ،، ص ١ ١٩ همان ، ص ١٧٢ ٢٠ قانون نحوه مجازات اشخاصي که در امور سمعي و بصري فعاليت غيرمجاز دارند مصوب ،١٣٨٦/١٠/١٦ مندرج در روزنامه رسمي، شماره ١٨٣٢٩.