خلاصة:
بانوان اهل بیت(ع)، با مرثیه سرایی، عزاداری و سرودن اشعار، نقش بسزایی در حفظ یاد شهدای کربلا داشتند. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که کدامیک از زنان هاشمی بعد از آگاهی و اطلاع از شهادت امام حسین(ع) در مدینه با سرودن اشعار به عزاداری پرداختند؟ بر این اساس مقاله حاضر معرفی مرثیه سرایی ام سلمه، ام البنین و دختران عقیل بن ابی طالب مانند اسماء، زینب، رمله، فاطمه، ام لقمان و بررسی اشعار ام لقمان پرداخته است. بیشتر مورخان و محدثان اشعار ام لقمان را ذکر کردهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که دو عنصر انتخاب مکان شعر گفتن و توجه به زبان بدن موجب اهمیت اشعار او و سبب همراهی زنان هاشمی و دیگر مردم مدینه با ام لقمان شده است.
The females of the Ahl al-Bayt played significant roles in preserving the Ashura movement through their lamentation, elegies, and holding ceremonies. The present paper deals with the issue that who of the Ahl al-Bayt females continued the Ashura movement. To this end, it studies the elegies composed by Umm Salamah, Umm al-Banin, the daughters of `Aqil b. Abi Talib, eg, Asma, Zaynab, Ramalah, Fatimah, and Umm Luqman. Among theirs, Umm Luqman's elegies are the most quoted ones, as she paid careful attention to such elements as space, time, mode of composition, and the physical circumstances involved.
ملخص الجهاز:
مفيد، ١٤١٣الف : ٣١٦؛ طوسي، ١٤١٤: ٨٦، ٦٠؛ مجلسي، ١٤٠٣: ٤٥/ ١٨٨؛ مقرم، ١٤٢٦: ٣٥٣( نقل کردهاند، وقتي خبر شهادت امام حسين به مدينه رسيد، اسماه دختر عقيل بن ابي طالب در ميان گروهي از زنان خاندانش بيرون آمد تا به آرامگاه رسول خدا رسيد، پس خود را به قبر مبارک چسبانيد و ناله و فرياد کرد، سپس رو به مهاجرين و انصار کرد و اين اشعار را گفت : ْ ما ذا تقولون إن قال النبي لکم يوم الحساب و صدق القول مسموع خ ذلتم عترتي أو کنتم غيبا و الحق عند ولي الأمر مجموع أسلمتموهم بأيدي الظالمين فما م نکم له اليوم عند الله مشفوع ما کان عنه غداة الطف إذ حضروا تل ک المنايا و لا عنهن مدفوع ١١ شما چه جواب داريد اگر پي امبر در روز قيامت به شما بگويد و البته که گفتار راست شنيده خواهد شد.
اين خبر و مصيبت بر بني هاشم سخت ناگوار آمد و آنان آداب عزاداري را برپاداشتند و زينب دختر عقيل بن ابي طالب بر امام حسين مرثيه سرود و اين اشعار را خواند: ما ذا تقولون إن قال النبي لکم ما ذا فعلتم و أنتم آخر الأمم بعترتي و أهل بيتي بعد مفتقدي م نهم أساري و منهم ضرجوا بدم ما کان هذا جزائ ي إذ نصحت لکم أن تخلفوني بسوه في ذو ي رحمي چه خواهيد گفت آنگاه که پي امبر از ش ما بپرسد: شما که آخر امتهاييد چه کرديد؟ با عترت و اهلم بعد از رحلتم ، بعضي اسير و برخي ديگر بخونشان آغشته شدند.